Er is een serie boekjes over klassieke bierstijlen – Classic Beer Styles – waarin de geschiedenis en het karakter van een aantal klassieke bieren worden beschreven. Je kunt daarin bijvoorbeeld Porter vinden en Stout en Lambiek (géén Tripel, want die is relatief nieuw) en ook Scotch Ale. Ik vond die laatste naam fascinerend (geen idee wat voor bier het was) en ik besloot het te brouwen. Ik zocht een receptje op internet maar het bier voldeed niet helemaal aan de verwachtingen. Ik besloot om het bier in te sturen naar een wedstrijd als Irish Red Ale en ik behaalde zowaar de eerste prijs. Het is niet best als er zó met bierstijlen wordt omgegaan (ik heb het nu over mezelf). In Brew Your Own van december 2023 las ik een stukje over Irish Red Ale. De schrijver, Gordon Strong, vertelt uit ervaring dat ook Amerikanen, die een verkeerde ale hebben gebrouwen, het advies krijgen om het bier in te sturen naar een wedstrijd als een Irish Red Ale. Ook hij spreekt er schande van. Laten we eens naar deze bierstijl gaan kijken.
Het lijkt wel wat op Pale Ale Ik heb er een hekel aan om bij een wedstrijd Irish Red Ale te moeten beoordelen. Niet omdat ik niet van die stijl houd, maar omdat brouwers vaak het advies krijgen om, als ze een pale ale hebben gemaakt die een beetje amberkleurig is geworden en wat is geoxideerd, het in te sturen als Irish Red Ale. Door oxidatie kunnen wel karamelachtige tonen in het bier terecht komen en karamelsmaak hoort wel bij Irish Red Ale, maar karamel door oxidatie is beslist anders, niet schoon, en hoort er niet in thuis.
Bovendien snapt de gemiddelde Amerikaan sowieso niet zo goed wat Irish Red Ale is omdat bieren die op de markt worden verkocht als Irish Red Ale slechts in de verte lijken op wat in Ierland wordt gemaakt. Ik moet eerlijk zeggen dat ik het zelf ook niet zo goed wist tot ik een keer een tripje naar Dublin maakte. Irish Red lijkt wel wat op Engelse Pale Ale als je ‘m koud drinkt, maar als-ie wat warmer is merk je het verschil: Irish Red heeft wat meer body en wat meer “graan” in de smaak en vergeleken met de Amerikaanse bieren zijn die in Ierland wat lager in begin s.g., droger, bitterder, met minder karamel en minder zoetheid.
Historie De geschiedenis van Irish Red Ale is niet goed gedocumenteerd en daarom denken sommigen dat het helemaal geen bierstijl is. Ik denk eigenlijk dat de stijl er al heel lang is maar dat de naam – Irish Red Ale - er niet zo lang geleden aan gehangen is. Michael Jackson, toch een autoriteit op het gebied van bier, noemde het in zijn eerste boeken een Irish Ale, om het te kunnen onderscheiden van het meer populaire Stout (en Porter). De onafhankelijke ale-brouwerijen in Ierland stopten feitelijk in de jaren ’50 en ’60 van de vorige eeuw. Alleen brouwerij Guinness bleef over met een paar merken Irish Red Ale en Smithwick’s.
Misschien komt de Irish Red Ale van Smithwick’s nog het dichtst bij de oude Ierse ale-traditie. Smithwick’s claimt dat de brouwerij uit 1710 stamt maar het is niet erg waarschijnlijk dat de huidige ales lijken op die van de dagen van weleer, zeker niet nadat Guinness de brouwerij had overgekocht en verplaatst naar Dublin.
Er was ooit een brouwerij in Ierland, Lett’s Brewery, die vanaf 1864 Enniscorthy Ruby Ale brouwde en daarmee stopte in 1956, Ze verkochten de rechten aan Coors in de V.S. waar het gebrouwen werd onder de naam George Killian’s Irish Red. Dit bier werd in de jaren ’80 en ’90 erg populair in de V.S, zeker omdat het door Michael Jackson werd aangeprezen als een authentiek bier uit een land met een oude biertraditie. Maar hierdoor kwam er wel wat meer verdeeldheid over de stijl, want Killian’s is een ondergistend bier (een lager, niet een ale). Murphy’s, overgekocht door Heineken, brouwt ook een amberkleurige ondergister die ze Irish Red Ale noemen. Je hebt nu dus de vreemde situatie dat er twee tamelijk bekende Irish Red Ales zijn die niet Iers zijn, niet rood en geen ale!!! (Je denkt: waar moet dat heen met de wereld!)
In de V.S. begonnen veel kleine brouwerijen hun eigen interpretatie te geven aan de Irish Red Ale: ze maakten de bieren sterker, meer aroma, meer gekaramelliseerd. In Ierland kregen (uit de V.S.) geïmporteerde Irish Red Ales op een gegeven moment grote bekendheid en die inspireerden kleine Ierse brouwers weer om hun eigen Irish Red Ale te ontwikkelen. Dit keer in Ierland, met Ierse grondstoffen en door Ierse brouwers. Die Ierse lijken wel wat op Pale Ale, maar ze hebben meer body, meer flavour en meer kleur. Flavour is een lastig begrip. Wij kennen in het Nederlands alleen de begrippen smaak en geur. Smaak is in de mond en geur is in de neus. Flavour is een Engels woord en zit daar wat tussenin. Het is de gewaarwording van aroma in je neus die beïnvloed wordt door de smaak in je mond. Want kleine brouwerijen in Ierland maken zowel Irish Pale Ale als Irish Red Ale en ze zetten die op de markt als verschillende producten. De Red Ale is amber, de Pale Ale is bleek.
Er zit wel een valkuil als je over bierstijlen praat. Niet alle commerciële bieren vallen in een bepaalde stijl: sommige passen gewoon nergens in. Tegelijk moet je niet denken dat bieren van een zekere stijl heel erg op elkaar lijken: er kan best spreiding in zitten. Wat betreft de Irish Red Ale: je hebt de Amerikaanse bieren, de internationale en de Ierse, elk met hun eigen kenmerken. Ze hebben wel wat gemeenschappelijks, maar er is toch zeker wat verschil.
Sensoriek De mout flavour is wat het meeste overeenkomt tussen de Red Ales van de 3 herkomsten (Amerikaans, internationaal en Iers), maar de smaakbalans en de sterktes zijn verschillend. De kleur loopt uiteen van amber tot koperkleurig, maar het bier hoeft niet perse altijd een overduidelijke rode kleur te hebben. Het alcoholgehalte van de stijl is gemiddeld 5,5 %, zoals de meeste internationale ondergistende bieren. De Ierse zitten wat lager, zeg 4,5 %, de Amerikaanse wat hoger, 5 – 6,5 %. Als je het flavour profiel wilt beschrijven van de Ierse versie van Irish Red Ale kom je al gauw bij woorden als karamelachtig en biscuitsmaak. Wat ik in Ierland proefde had een wat graanachtig aroma en waren wat aan de bittere kant in de balans. Maar als je het bier wat warmer liet worden kwam de moutsmaak meer naar boven en kreeg het bier meer body.
Je kunt de Irish Red Ales van allerlei herkomst gaan beschrijven op flavour. Sommige meer biscuit, andere licht geroosterd, misschien iets boterig, of een vermoeden van toffee. De meeste Irish Red Ales hebben vrijwel geen hop bitterheid of hoparoma, al neigen de kleine brouwerijen in hun bieren wel iets meer naar een hop karakter in hun bier. Het zijn traditioneel Engelse hopsoorten met een aarde of bloemig aroma. De body is gemiddeld, de afdronk is gewoonlijk droog en wat graanachtig, soms moutig of zoet. Er zit dus wel wat spreiding in de flavour en smaak van het bier.
Hoe te brouwen Ierse brouwmethoden lijken wel op de Schotse en Engelse manieren van brouwen. Ierland is een vruchtbaar eiland en produceert eigen brouwgerst die er ook wordt gemout. De basis voor veel bieren, ook de Irish Red Ale, is pale ale mout, al kan de mout wel iets hoger zijn geëest waardoor iets meer kleur en flavour ontstaat. Het merendeel van de flavour van Irish Red Ale komt van de basismout, maar om nog iets meer te krijgen wordt wel karamelmouten of kristalmouten gebruikt. Deze geven ook iets zoetheid aan het bier. Een beetje geroosterde gerst of zwarte mout geeft een granige droogheid aan het bier en een ietwat rode kleur. Smithwick’s gebruikt wat ongemout (mais) in de storting. Dat mag, en het geeft een iets rondere en zoetere smaak in het bier. Gewoonlijk wordt een traditionele Engelse gist gebruikt, maar een wat warmer vergistende ondergist of een neutrale ale gist kan ook. Zelfs gisten die gebruikt worden voor Porters of Stouts komen voor, vooral in Ierland zelf. Graag iets esterig, eventueel iets boterig. De hop is er vooral voor een heel milde bitterheid al komt er soms iets aroma bij kijken.
Receptje voor de thuisbrouwer Ik heb gekozen voor een gemiddeld Iers recept. Een Carapils (Briess) of Carafoam (Weyermann) met een beetje haver, beide voor het mondgevoel. De karamel komt van een crystal 40 mout met wat maïsvlokken voor een zoete touch. De kleur en de droge bite komen van geroosterde gerst. Als je niet teveel gebruikt komt de kleur wat rood uit. Ik ga voor een bitterheid van 22 IBU. Sommige Amerikanen zouden dat wat te bitter kunnen vinden, maar als je het bier ietsje opwarmt tussen je handen komt de bitterheid wat meer in balans met de moutige smaken van het bier. Alle Engelse en Ierse hopsoorten kunnen worden gebruikt, maar Goldings is toch wel een heel goede keuze. Om toch ietsje hoparoma toe te voegen stel ik ook een late hopgift voor. Verder zou ik een typische Ierse ale-gist gebruiken (WLP004), maar een fruitige Engelse gist (S-04) kan ook goed bij dit biertype. Het mooie is dat de esters van de gist goed passen bij het karamelachtige van de mout. Als je het bier gaat proeven, begin dan koud en laat het dan opwarmen tussen je handen. Je zult het verschil in smaakbalans goed proeven.
Kenmerken Irish Red Ale
begin s.g. 1036-1046
eind s.g. 1011-1014
kleur 18 - 28 EBC
bitterheid 18 - 28 IBU
alcoholgehalte 3,8 – 5,0 %
Recept voor 19 liter
begin s.g. 1045
eind s.g. 1011
kleur 28 EBC
bitterheid 22 IBU
alcoholgehalte 4,4 %
Grondstoffen
Carapils of Carafoam 3,2 kg
maisvlokken 0,45 kg
kristalmout 40 EBC 0,45 kg
havervlokken 0,11 kg
geroosterde gerst (600 EBC) 0,11 kg
Goldings, 5 %, 45 min 45 gram
Goldings, 5 %, 10 min 7 gram
WLP004 of Wyeast 1084 of S-04
Werkwijze
gebruik onthard water en voeg 1 theelepel calciumchloride toe,
breng de pH naar 5,5,
gebruik 3,1 liter water per kg mout,
maisch in op 66 ⁰C met alleen de Carapils/Carafoam en de mais- en havervlokken,
houd 60 minuten vast,
voeg toe crystal 40 en geroosterde gerst en verhoog de temperatuur naar 76 ⁰C,
houd 15 minuten vast,
voeg spoelwater toe tot een volume van 26,5 liter,
kook het wort 90 minuten, voeg de hop op de juiste momenten toe,
koel het wort naar 20 ⁰C, ent de gist en laat vergisten tot einde,
voeg eventueel een klaringsmiddel toe tijdens koken of bij vergisten.
Gordon Strong Bron: Brew Your Own Bewerkt en vertaald door Fons Michielsen
Door: Fons Michielsen 
