VAKANTIE BELEVENISSEN

Bella Italia

Zoals gewoonlijk gaan Els en ik in de maand juni meestal een aantal dagen naar Duitsland en Oostenrijk. Dit jaar gingen we zelfs nog iets zuidelijker en wel naar Italië. Vanuit het kleine plaatsje Tenna (vlakbij het meer van Levico) hebben we een aantal mooie passen van de Dolomieten gereden en uiteraard een bezoek aan het Gardameer gebracht. Uiteraard gingen we daar ook nog even een kijkje nemen in het geboortedorp van Carlo Rossi in Gargnano. Helaas was Carlo daar niet aanwezig omdat hij in Tilburg herstellende was van een drie dubbele kaakbreuk. Op biergebied heeft Italië helaas niet zo veel te bieden. Eerlijkheid gebied me te zeggen dat ik me daar ook niet al te veel in heb verdiept en mijn zinnen had gezet op het bezoek aan een van de beste Weissbierbrouwerijen ter wereld: Brouwerij Schneider! Via internet heb ik vooraf een afspraak gemaakt om teleurstelling achteraf te voorkomen. Een aantal jaren geleden stond ik bij brouwerij Erdinger voor een gesloten deur, vandaar!

Richting Duitsland

Na een weekje Italië met heerlijk weer met temperaturen rond de 30 graden gingen we via het Oetzdal in Oostenrijk richting Duitsland. Op de weg tussen München en Neurenberg was het een en al hop, hop en nog eens hop. Uiteraard zijn we daar even gestopt om te kijken hoe de hop er bij stond in vergelijking tot thuis. Toen we daar vertrokken hadden mijn beide hopplanten de hoogte van slechts 1,5 meter bereikt. In het Duitse hopgebied reikte de hopplanten tot mijn verbazing al tot aan de bovenste leidraden (6 à 7 meter). Een enorm verschil met thuis! Tegen de avond bereikten we het schitterende plaatsje Kelheim.

Via internet hadden we daar een hotel vlakbij de brouwerij besproken. Na een heerlijk Duits diner en het nodige weissbier gingen we moe maar voldaan naar bed, waar ik maar moeilijk in slaap kwam denkende aan het brouwerijbezoek van de volgende dag.

Kelheim

Ondanks het feit dat ik me pas om 14.00 uur bij het brouwerijkantoor moest melden voor de excursie gingen we na het ontbijt al richting brouwerij om de zaak vast te verkennen. De Biergarten was nog helemaal leeg en ik kon rustig even rondlopen en wat foto’s van het complex maken. Hierna maakten we een wandeling door het schitterende Kelheim. Ondanks de aanwezigheid van wat industrie en een grote brouwerij heeft dit plaatsje toch zijn pittoreske sfeer weten te behouden.

Kelheim beschikt over een prachtig behouden gebleven oude stadskern met torens en poorten uit de Middeleeuwen. Bijna overal kijkt men vanuit Kelheim uit op de “Befreiungshalle”, het herkenningsteken van de stad staat op de hoge Michelsberg. Van daaruit heeft men een prachtig uitzicht op de omgeving. Ter herinnering aan de bevrijdingsoorlog tegen Napoleon liet koning Ludwig I van Beieren het monumentale ronde gebouw (1842-1863) bouwen door de bekende Münchener bouwmeester Leo von Klenze. Tijdens onze wandelingen kwam ik er ook nog achter dat er vlak in de buurt ook nog eens een echte kloosterbrouwerij lag, maar daarover later meer.

Op bezoek bij Georg Schneider

Rond het middaguur gingen we eerst even lunchen in de Biergarten van brouwerij Schneider. Hier genoten we van Regensburger worst met zuurkool en mierikswortel. Dat laatste verraste Els enorm toen zij en flinke hap nam in de veronderstelling dat het een soort witte kool was. Haar van schrik vertrokken gezicht zal ik nooit meer vergeten! Na de lunch spoedde ik mij naar het brouwerijkantoor waar zich al een aantal andere bierliefhebbers had verzameld. Precies om 14.00 uur nam onze gids ons mee naar het brouwerijcomplex waar we eerst een film kregen te zien. Na afloop wist ik dat momenteel Georg Schneider de Zesde aan de macht is en naast bierbrouwen ook nog aardig kan schilderen. Alle afbeeldingen op de nieuwe etiketten zijn volgens mij van zijn hand. Via een klein museum waar het originele receptenboek van Georg de Eerste in een kluis wordt bewaard gingen we eerst naar het brouwhuis. Wie hier ouderwets koperen ketels verwacht komt bedrogen uit. Bij binnenkomst zagen we schitterende de rvs ketels, marmeren vloertegels en glazen wandspiegels. De brouwerij was volop in bedrijf maar daar was eigenlijk weinig van te merken. Vanuit een controlekamer hield men het brouwproces nauwkeurig in het oog. Elke dag wordt hier 2000 hl bier gebrouwen.

Vanuit het brouwhuis nam onze gids ons mee naar de gistingsruimte. Helaas mochten we hier niet even binnen kijken omdat deze ruimte sinds enige tijd geen deel meer uitmaakt van de rondleiding. Omdat het bier hier in open bakken wordt vergist is men als de dood dat de gisting wordt beïnvloedt door bacteriën van buitenaf en is het ook niet ondenkbaar dat een of andere malloot iets in het gistende bier gooit. Hierdoor moest onze groep genoegen nemen met een nostalgische opstelling waarin wordt uitgebeeld hoe de bovenop drijvende gist wordt afgeschept. Op een Duitse site vond na enig speurwerk wat foto’s van de open gistkuipen die ik mezelf en jullie niet wil onthouden omdat het toch wel enigszins uniek is en je dit niet bij een dergelijke grote brouwerij verwacht. (zie: http://www.blog-ums-bier.de/2010/06/brauereifuhrung-im-weissen-brauhaus-g-schneider-kelheim/)

Na het aanhoren van het gistingsverhaal bracht de gids ons naar de bottelarij waarin een geweldige vaart ruim 40.000 flessen per uur worden gebotteld. Vanaf een bordes konden we dit schouwspel van dichtbij aanschouwen. Achter onze rug bevond zich op hetzelfde bordes een soort van bottelmuseum met allemaal oude werktuigen die vroeger werden gebruikt voor het bottelen van het bier. Het was bijzonder leuk om met behulp van een van deze oude bottelapparaten zelf een fles Schneider weissbier te mogen afvullen. Hiervan maakte iedereen dan ook dankbaar gebruik.

Na de rondleiding werden we naar de inmiddels goed gevulde Biergarten gebracht waar we het gehele assortiment van Schneider mochten proeven. Op een na waren dit allemaal hele mooie en lekkere bieren. De alcoholloze Schneider vind ik persoonlijk niet te pruimen. Puur wort wat je drinkt! In tegenstelling tot bv Bavaria waar men alcoholvrij bier maakt d.m.v. een revolutionair systeem waar de gist op een drager is geplaatst, haalt men bij Schneider voor het bottelen de alcohol uit het bier d.m.v. destillatie. Absolute toppers naast de traditionele Schneider Weisse (Tap-7) waren voor mij Grunes Schneider (Tap-4) en Schneider Hopfenweisse (Tap-5). De Grunes wordt gebrouwen met enkel biologische grondstoffen. De Hopfenweisse is een bijzonder hoppig bier wat ontstaan is uit de samenwerking tussen brouwmeester Hans-Peter Drexler van brouwerij Schneider en Garrett Oliver, brouwmeester van de Brooklyn Brewery in New York USA. Beide bieren bevatten wat meer alcohol en zijn wat lichter van kleur dan de gewone Schneider waarin wat geroosterde mout wordt gebruikt.

Op de zeer informatieve internetsite van de brouwerij (http://www.schneider-weisse.de) staat een overzicht van de ingrediënten die men voor één liter weissbier gebruikt:

Water:                                   1 liter

Tarwemout:                          108 gram

Pilsmout:                              72 gram

Geroosterde mout:              2 gram

Hop:                                      0,07 gram

Schneider bovengist:          4 gram

Na afloop van de proeverij nam ik afscheid van mijn mede excursiegenoten en trof ik na ruim 1,5 uur Els weer aan in de inmiddels overvolle Biergarten.

Kloosterbrouwerij Weltenburger

De volgende dag zouden we een boottocht maken op de veel beschreven en bezongen Donau-rivier. Het traject wat wij die dag hebben afgelegd is niet zo blauw als in het beroemde liedje wordt bezongen. Wel een heel mooi stuk waarvan de “Donaudurchbruch“ enige jaren gelden een Europese prijs ontving. Vanaf de boot hadden we een mooi uitzicht op de witte kalkrotsformaties die loodrecht vanuit de Donau omhoog rijzen. Op het eind van de 6 km lange boottocht doemde het beroemde klooster van Weltenburger op.

Tot mijn verbazing wordt er ook bier binnen de muren van dit klooster gebrouwen en zeker ook hele lekkere, getuige het feit dat men in 2004 en 2008 als lekkerste donkere bier werd gekozen bij de “World Beer Awards”. Men pretendeert de oudste kloosterbrouwerij (sinds 1050) van de wereld te zijn, maar dat claimt Weihenstephan in München ook! Helaas was het niet mogelijk om de brouwerij te bezoeken, dat kan schijnbaar wel in de weekenden. Uiteraard dronken we in de op de binnenplaats gelegen Biergarten een Weltenburger Weissbier wat bijzonder heerlijk smaakte. Hopelijk heb ik op de clubavond van september nog wat over om jullie wat te laten proeven!

Huub Soemers

Dwerghop

De firma Eickelmann uit Geisenfeld in het Hallertaugebied tussen München en Neurenberg heeft door selectie een dwergtype hopplant gekweekt waardoor het mogelijk wordt voor ons als hobbybrouwers op eenvoudige wijze eigen hop in ons achtertuintje te kweken. De Gimmli zoals de dwerghop is genoemd is een compactere plant dan de tot dusver gebruikelijke hopsoorten.

De naamgeving van de dwerghop komt uit het boek en de film “In de ban van de ring” van Tolkien waarin de dwerg Gimli een rol speelt.

Gimmli is een bitterhop en heeft een alfazuurpercentage van 10%.

Franz Seidl, de ontwikkelaar van deze soort, verwacht niet dat de Gimmli doorbreekt als hopplant bij de hopboeren. Het gemak van kweken, bewerken en verzorgen van deze dwergplant zal niet opwegen tegen de inmiddels ontwikkelde hopsoorten met een veel hoger percentage alfazuur.

Dit voorjaar heb ik bij Eickelmann twee hopplanten gekocht via hun website. Deze planten werden keurig verpakt en per post afgeleverd. Zo heb ik mijn hopplantage uitgebreid met Tettnanger en Hallertau  Mittelfrüh. De keurig opgezette website maakte mij nieuwsgierig naar het bedrijf. Omdat onze zomervakantie meestal Oostenrijk is had ik het plan geopperd om op de terugreis Geisenfeld op de Tom-Tom in te tikken.

Gärtnerei Eickelmann is een keurig verzorgd tuincentrum in de kern van Geisenfeld.

Franz Seidl nam alle tijd om mij, zoals hij het noemde, het tweede been waarop het bedrijf steunde, de hopplanten-teelt te laten zien en te verduidelijken.

Het professioneel opkweken van hop geschiedt door steeds te stekken van virusvrije gecontroleerde moederplanten die in containerpotten zorgvuldig worden bewaakt. Ook voor het uitzoeken uit het kweekveld van een Gimmli voor mij besteedde Franz alle zorg.

De gekochte dwerghop heb ik  verpot en er jonge toppen van afgestekt. Dus mogelijk heb ik volgend voorjaar vier nakomelingen van deze Gimmli.

De gekochte Gimmli heb ik in mijn achtertuin een prominente plaats te geven in onze rotstuin naast de deur van brouwerij de Vogelkooi.

Op de foto ziet u de klimpaal die ik voor mijn dwerghop gemaakt. Totale hoogte 4 meter. 45 cm zit in de containerpot met een doorsnede van 45 cm. Onderaan is een stabilisatiestrip gelast van 25 cm. Net boven het maaiveld heb ik strips van 10 cm aan de klimpaal gelast. Boven in twee strips van 40 cm. Aan de uiteinden van de strips heb ik een gaatje van 8 mm geboord. Door de uiteinden van strips heb ik nylondraad gespannen die in de tuinbouw wordt benut om plastic kappen in de goede vorm te houden. Ik hoop dat komend voorjaar mijn Gimmli langs deze draden zijn weg om hoog zal vinden.

Op de website van Gärtnerei Eickelmann is naast zakelijke informatie veel achtergrond informatie over hop en hopplanten en het kweken en toepassen van hop in het algemeen te vinden. www.eickelmann.de

Wim van den Kieboom

Open Nederlands Kampioenschap 2011, een korte terugblik

Er was eens……

…een aanbieding om mee te rijden naar het ONK dat dit jaar werd gehouden in Veenhuizen, voor veel mensen (ook die niet zelf een criminele inslag hebben) vooral bekend van de gevangenis die er heel lang is geweest.

Omdat het alweer een poos geleden is dat dit evenement is gehouden wordt dit geen heel gedetailleerd verslag. Het evenement is echter te leuk om niet te vermelden, het was wel een hele reis maar wel de moeite waard. Omdat Jacques Bertens ruimte had in de auto en een hotelkamer had gehuurd ter plekke waar nog wel een amateurbrouwer terecht kon, deed hij het aanbod aan ondergetekende om mee te gaan.

Bierwinkel

We reden eerst nog even naar Ermelo waar een kleine brouwerij was gekoppeld aan een grote bierwinkel die een zeer uitgebreid assortiment bieren verkoopt en ook nog een redelijk aanbod van brouwartikelen. Daarna ging de reis verder naar het Noorden.

Het gevangeniscomplex bleek heel ruim opgezet, er is nog een klein deel in functie als gevangenis maar het grote deel heeft een andere functie gekregen waaronder die van hotel en daar verbleven wij in “ Bitter en Zoet” een fraaie naam die wel past bij brouwers. Veel gebouwen hebben daar een naam of spreuk van opvoedkundig bedoelde aard. Of de boeven daar veel beter van zijn geworden weet ik niet maar het staat wel erg fraai. Achter ons hotel lag nog het voormalig gevangenis ziekenhuis met de fraaie naam “ Vertrouw Op God”, misschien was de kwaliteit van de artsen erg twijfelachtig en was dat de reden, hoe dan ook, het oogt mooi.

Lezingen

Er werden door amateurs lezingen gehouden die ik niet helemaal heb kunnen volgen want de zaal was propvol, wel is duidelijk dat er ruime belangstelling is voor de IPA bieren. De proefglazen die werden rondgedeeld getuigden wel van klasse. Ondertussen kon je ook de kramen aflopen waar diverse brouwbenodigdheden werden aangeboden. Van der Kooy was er en ook Candirect die een fraai tapsysteem te koop aanbod. Later heb ik daar een deel van mijn vakantiegeld aan besteed want dat leek me wel een goede en zinvolle investering. Een bezoek aan brouwerij Maallust, middelpunt van het festivalterrein was vanzelfsprekend. Een heel fraaie installatie met een mooie koperen ketel is er te zien.

De winnaar won met een, hoe kan het ook anders, IPA. Ook bij de Roerstokleden waren er een paar prijzen, de meesten waren niet aanwezig wat wel te verklaren zal zijn uit de afstand.

Eten

Natuurlijk moest er ook gegeten worden en er was door leden van het forum van Hobbybrouwen een uitstekende barbecue georganiseerd op een fraai gelegen boerderij in de buurt. Hier was ook kampeergelegenheid maar zelf was ik blij dat ik lekker in een hotel sliep want kampeerweer was het naar mijn idee bij lange na niet.

De barbecue werd vergezeld door een ruime sortering van amateurbieren. Opvallend is dat alles in vaten zat en getapt werd en dat de kwaliteit erg goed was. Ik merkte dat mijn brouwontwikkeling toch wel een poos heeft stilgestaan en dat ondertussen anderen zijn doorgegaan met verbeteren van het proces.

Voor mij was het in ieder geval een leuk en leerzaam weekend en een stimulans om me weer wat gerichter met de edele kunst van het brouwen bezig te gaan houden. Ik kan iedereen dan ook van harte aanraden om als het kan de wedstrijden te bezoeken, al is het maar om weer eens geprikkeld te worden. Met dank aan Jacques voor het aanbod om mee te gaan.

Paul Langenberg

Uitslag ONK 2011

De winnaars:

Licht smalbier

A1       Herman Verbeek                 APA

A2       Wim Lensing                        Speciale Belge

A3       Rob Kijk in de Vegt            Witbier

Donker smalbier

B1       Jeroen Free                           Schwarzbier

B2       Wim Lensing                        Munchner Dunkles

B3       Theo Verschoor                   Vlaams Rood (Roerstok)

Licht dikbier

C1       Rudy Nordhausen               IPA

C2       Rudy Nordhausen               Double/Imp IPA

C3       Jelle Wijbenga                     IPA

Donker dikbier

D1       Jaap van Geel                      Sterk Vlaams Bruin

D2       A.W. Hoogesteeger             Baltic Porter

D3       Marc Pierlo                          Quadrupel

Kloonbier

E1       Gerard Ypenga                    Cristoffel Nobel

E2       Raymond van Gils              Cristoffel Nobel (Roerstok)

E2       William Kloek                     Cristoffel Nobel

Vrije klasse

V1       Ton Jansen                           Ijsbok

V2       Francis Reichwein              Spelt-Gemberbier (Roerstok)

V3       Francis Reichwein              Kastanjebier (Roerstok)

De ONK winnaar is geworden:  Rudy Nordhausen

Rudy Nordhausen uit Weert is afgelopen weekeinde Nederlands Kampioen Amateur Bierbrouwen geworden in Veenhuizen. Hij dankt zijn zege vooral aan zijn zelf gebrouwde ‘India Pale Ale-biertje’. India Pale Ale is een Brits biertype.

Overschuimers 09-2017

Met veel leedwezen werd over het algemeen gereageerd toen Pol vertelde dat de vakantie dit jaar in Engeland doorgebracht zou worden. Grappen over niet aflatende regenbuien en lauw bier zonder schuim werden veelvuldig gemaakt maar gelukkig kan Pol zeggen dat de werkelijkheid heel anders was.

Links rijden valt in het begin niet mee en zeker het oprijden en verlaten van de rotondes is in het begin een vreemde ervaring maar het went al snel. Wel moest hij er iedere keer dat de auto gestart werd aan herinnerd worden, dat men in Engeland links rijdt maar zoals gezegd, het lukte en er zijn tot nog toe geen klachten binnengekomen van de inlanders zelf. Die hadden het natuurlijk toch veel te druk met de rellen in de grote steden waar de bakstenen in groten getale rondvlogen en de hooligans en masse proletarisch gingen winkelen.

Pol heeft er niets van meegekregen want hij zat in een klein dorpje waar ze niet eens bakstenen hebben. Wel heel veel natuursteen want daarvan zijn alle huizen gebouwd maar daar wordt blijkbaar niet mee gegooid. De tweede week zat hij in een ander huisje (cottage) in de bush en daar waren geeneens ramen om in te gooien, laat staan dat er iets te plunderen zou zijn.

Het weer was er overigens prima, geen regenjack aangehad (en nee niet zonder regenjack zeiknat geworden, het regende slechts af en toe ’s avonds en ’s nachts). Veel gelopen, veel schaapjes geteld die daar in hele kuddes op het droge stonden en waar je als wandelaar gewoon tussendoor kunt lopen want wandelpaden zijn everywhere. De kinderen ontpopten zich als onbezoldigde schapendrijvers, niet helemaal tot tevredenheid van de luidkeels blatende beesten maar ze leken er ook niet al te veel onder te lijden. Als ze toch als shoarma eindigen dan is het niet onze schuld en dan toch tenminste in goede conditie want ze renden er tot vermaak van de kinderen lekker op los.

Het is een mooi land, veel kastelen met daarbij ook vaak heel mooie tuinen, grazige weiden, glooiende heuvels, af en toe bos, wat wil een mens nog meer?

Een lekker bier natuurlijk maar ook dat is er tegenwoordig volop. Toen Pol zo’n twintig jaar geleden per fiets Engeland probeerde te veroveren was dat wel anders. Dat veroveren viel trouwens ook niet mee, want zijn krakkemikkige fiets met maar drie versnellingen bleek niet opgewassen tegen de steile heuvels van Kent. Het was vooral veel lopen naar de top en dan weer afdalen in de hoop, dat de niet al te beste remmen het nog voldoende deden om een onzachte landing tegen een Britse linksrijder te voorkomen. Toen was er buiten de pubs nauwelijks iets anders te krijgen dan pils maar nu zijn er volop winkels waar diverse brouwerijen hun bieren aan leveren. Het is wel geen Belgisch bier maar toch vaak ook erg de moeite waard, vooral de Spitfire van Sheperd’s Neame, wat een hoparoma!!. Deze brouwerij is door de Roerstok lang geleden wel eens bezocht en de gelukkigen die daarbij waren hebben ook de Harvey’s brouwerij bezocht om zich aldaar te vergapen aan de houten maischkuip. Zo’n zelfde houten constructie mocht Pol dit jaar ook zien in de brouwerij van Hook Norton waar men in het plaatsje zelf de lokale pubs nog per paard en wagen bevoorraadt. Licht alcoholisch maar toch erg smaakvolle bieren met veel gevoel voor hopdosering.

Niks mis mee dus, al moet Pol wel eerlijk bekennen dat na terugkomst een lekker stevig bier naar Belgisch type toch ook wel weer erg lekker smaakte. Het hoefde niet eens links gedronken te worden.

Pol de Schuimer

BERTENS BLIK IN DE BROUWKETEL

De afgelopen zomer, of wat er voor door moest gaan, ben ik samen met mijn vrouw (Ria) op vakantie geweest in Tsjechië. Er naar toe hebben we een stop gemaakt in Bamberg en terug in Leipzig.

Bamberg
Het spreekt voor zich dat we bieren van de diverse Bambergse brouwerijen geproefd hebben. Dat is eerlijk gezegd niet zo heel moeilijk omdat in Bamberg een hele hoge concentratie aan brouwerijen te vinden. Nergens ter wereld zijn zo veel brouwerijen geconcentreerd dan in de omgeving van Bamberg. In twee straten in Bamberg zijn zelfs twee brouwerijen te vinden. In het ene geval pal tegenover elkaar in het andere geval schuin tegenover elkaar. Wij bezochten Spezial, Fässla, Schlenkerla en Klosterbrau, en dat allemaal in een paar uur tijd. Tussentijds genoten we ook nog van het stedenschoon dat Bamberg te bieden heeft. Niet voor niets bezoeken zoveel toeristen deze mooie stad. Het viel dan ook niet mee om een hotelkamer te bemachtigen. Het liefste hadden we bij Fässla willen slapen maar dan hadden we een maand eerder een reservering moeten maken. In de maanden juli en augustus is het daar in de weekenden erg druk.

Bij Schlenkerla viel het mij op dat het rauchbier veel minder gerookt smaakte dan in het verleden. Het bier was vrij zoetig en had een steviger karamelkarakter dan de laatste keer dat ik het dronk. Toen was het net alsof je een asbak uitlikte. Daar was nu geen sprake van. Het blijft fantastisch om deze hoofdstad van het bier te bezoeken. Zelf kom ik er heel graag.

Kuren
In Tsjechië hebben we drie bestemmingen aangedaan. Eerst zijn we gezond gaan kuren in de plaats Marianske Lanze (ook Marienbad genoemd). Hier hebben we veel mineraalhoudend bronwater gedronken dat op verschillende plaatsen in de stad omhoog komt en dat je zonder enige betaling zo kunt tappen. Heel veel mensen lopen dan ook van de ene naar de andere bron met grote petflessen. Heel gezond dat water maar we dronken er natuurlijk ook Tsjechisch bier. Pilsner Urquell en Budweiser  Budvar waren goed verkrijgbaar. Het viel mij op dat de Pilsner Urquell zeer clean was. Veel cleaner dan ik hem in mijn geheugen had staan. De Budweiser was wat moutiger en had een heel klein beetje diacetyl.

Pilsner Urquell

Na een paar dagen wandelen en kuren gingen we richting Praag. En laat nu net op de weg daar naartoe Pilzen liggen. De Tomtom werd dus ingesteld op het adres van de brouwerij Plzeňský Prazdroj of te wel Pilsner Urquell. We reden er zo naar toe, rechtstreeks het expeditieterrein van de brouwerij op. In het Tsjechisch en met veel gebaren werd ons uitgelegd dat we zo’n 200 meter verderop moesten zijn. Door de beroemde poort van de brouwerij reden we even later opnieuw het brouwerijterrein op, deze keer om de auto bij het bezoekerscentrum voor een paar uur te parkeren.

Je kunt bij Pilsner Urquell kiezen voor een rondleiding in het Tsjechisch, Duits of Engels. De rondleiding die het eerst gegeven werd was in het Engels maar ik denk dat we beter af waren geweest als we een kwartier later met de Duitse rondleiding waren gegaan. In ieder geval was voor onze gids de uitspraak van het woord brewery een hele kluif. Maar hij deed goed zijn best en gaf geen slechtere uitleg dan die je van een gemiddelde rondleider bij een grotere brouwerij mag verwachten. We werden met de groep in een bus geladen (die aan de buitenkant beschilderd was zodat je geen foto’s kon maken) en stapten uit bij een hypermoderne bottelarij. Ik mocht er foto’s nemen omdat ik een fototoestemming gekocht had voor 100 Tsjechische kronen (± € 4). Natuurlijk nam ik de nodige foto’s.

Terug de bus in. Op naar het oude brouwhuis. Onderweg passeerden we gigantisch grote CCT’s. Hoeveel het er waren kon ik niet zien door de beschildering van de bus maar er kon ongelofelijk veel bier in die tanks. Het oude brouwhuis is een juweeltje. Zoveel brouwketels op een rij te zien doet mijn brouwershart toch wel wat. Dankbaar maakte ik gebruik van mijn fototoestemming. Vervolgens door naar een ruimte waar we een uitgebreide videopresentatie kregen. De brouwmeester kwam in beeld en vertelde dat bij Pilsner Urquel nog steeds gebrouwen wordt volgens de 3-stapsdecoctiemethode en dat ze 3 keer hop toevoegen. Saaz hop natuurlijk!

Na een tentoonstelling over mout, hop, water en gist (die mout en hop mogen ze wel vervangen, absoluut niet vers) kwamen we in de nieuwe brouwzaal. Het is er heel warm. Hier wordt constant gebrouwen en bijzonder grote beslagkuipen. Het uitvoeren van decoctie met deze hoeveelheden lijkt mij een heel gedoe. Maar goed, ze zeggen dat ze het doen…

Het mooiste heeft onze rondleider voor het laatste bewaard: het ondergrondse gangenstelsel, de voornaamste reden waarom de brouwerij jaren hier op deze locatie is gevestigd. Volgens de gids heeft het gangenstelsel een totale lengte van ruim 20 km. Ter geruststelling vertelde hij dat we slechts enkele honderden meters zouden gaan bewandelen. Het was er behoorlijk fris en na zo’n 30 meter was de vloer nat. Al snel kwamen we bij de open gistkuipen was het jongbier aan het gisten was. De geur was voor Ria en mij heel bekend. Er stonden in totaal een stuk of twintig van die kuipen, veel te weinig voor de zeer grote productie van deze brouwerij. Deze kuipen staan er duidelijk alleen voor de toeristen. Het overgrote deel van de productie wordt vergist in de industriële CCT’s die buiten zijn opgesteld. Maar het ziet er wel leuk uit. Dat is ook het geval met de grote foeders waarin het bier nagegist wordt. Bij één van de vaten stond een mannetje klaar die voor ons een glaasje, of beter gezegd een plasticje, bier te tappen. Het troebele jongbier smaakte erg goed. De Saaz hop was duidelijk aanwezig. Na nog een paar honderd meter door de ondergrondse gangen te hebben gelopen was de excursie afgelopen. Leuk, en iedereen die daar ‘toevallig’ in de buurt is kan ik aanraden de brouwerij te bezoeken ook al is het allemaal wel erg toeristisch. Het feit dat je in één van de beroemdste zo niet de beroemdste brouwerij rondloopt, deed mij toch wel wat. Na bezoek aan de souvenirwinkel waar het een en ander werd gekocht gingen we eindelijk naar Praag.

Bierstad Praag

Praag is bijzonder mooi historische stad. Ruim 25 jaar geleden toen het communistische regime nog heerste hadden Ria en ik de stad voor het laatst bezocht. Er was veel veranderd. Natuurlijk waren de oude gebouwen en smalle straatjes hetzelfde gebleven maar het vrije markt stelsel had het aanzien van de stad aanzienlijk gewijzigd. Overal cafés, McDonalds en souvenirwinkels. En de prijzen voor een kopje koffie en een glas bier waren exorbitant gestegen. Die prijzen waren ongeveer twee keer zo hoog als in Marienbad en te vergelijken met die van Amsterdam.

Uiteraard hebben we genoten van onze hernieuwde kennismaking met de stad. Ons hotel was in een buitenwijk maar met de metro waren we snel in de binnenstad. Daar hebben we veel te voet bekeken. Veel bezienswaardigheden staan op vrij korte afstand van elkaar.

In de binnenstad zijn ook diverse brouwerijen gelegen, 5 om precies te zijn. Iets buiten de binnenstad zijn er nog eens 5 meer. Praag is dus ook een echte bierstad! Wij hebben ons beperkt tot de 5 brouwerijen in de binnenstad.

 
Als eerste bezochten we Pivovar U medvídků, een brouwerij waar je ook kunt slapen. Eigenlijk staat de brouwerij los van het hotel en ook het grote restaurant waar je binnenkomt tenzij je de weg weet via het naast gelegen winkelcentrum. Wij zaten eerst buiten aan een Budvar, Dat was eigenlijk niet de bedoeling, eens nagevraagd waar de brouwerij was. Die was dus binnen. Pas na het doorgelopen van het immens groot restaurant en het bestijgen van een trap stonden we tegenover twee ketels met een inhoud van 2,5 hl. De brouwer was nog bezig met schoonmaken. Hij had die dag gebrouwen. Het was verrassend te zien dat er een koelschip gebruikt werd. Hierin laat hij het wort een tijdje staan voordat het wort verder gekoeld wordt met een platenkoeler. Vanuit de koeler gaat het wort in open houten kuipen, vergelijkbaar met die bij Pilsner Urquell te zien waren. In de kuip zat een koeler om de temperatuur tijdens de vergisting te regelen. Het amberkleurige bier dat wij hier dronken smaakte bijzonder goed. Vol, moutig, behoorlijk bitter, hoppig en een vleugje diacetyl. Heerlijk (veeel lekkerder dan de Budvar die we hiervoor gedronken hadden). Het was gezellig in de gewelfde ruimte ondanks het feit dat een grote groep toeristen luidruchtig in het Russisch uitgelegd kregen hoe bier gebrouwen wordt. Voor alle duidelijkheid: het bier van deze brouwerij is alleen in de ruimte waar de brouwerij is opgesteld te koop en niet in het grote restaurant.

Op naar de volgende brouwerij waar we een hapje wilden eten. Na een niet al te lange wandeling stapten we Pivovarsky Dum binnen. Ook hier was gebrouwen en werd er schoongemaakt. En ook hier weer open vergistingskuipen. Deze keer van roestvast staal. Het was een ongefilterde pils die we hier dronken. Een stevige bitterheid en een Saaz hoparoma. Het eten was er goed. Wel erg veel vlees, veel te veel voor Ria en mij. De groenten smaakten prima.

De volgende ochtend bezochten wij een bekende biertempel van Praag: Pivovar U Fleku. Het was rustig op dit vroege uur. Een stel uit Litouwen zat er te ontbijten. Eerst een kop koffie en toen een glas donker bier. Het smaakte heel zoet en wortachtig, weinig bitterheid. Hier zijn ze volledig ingesteld op massa’s toeristen, iets wat ons 25 jaar geleden ook al opviel. Men kwam langs met een dienblad met gevulde kleine glaasjes. We kregen even de indruk dat het een door het huis aangeboden drankje was, maar toen een paar streepjes gezet werden op het briefje waar al eerdere streepjes gezet waren was het duidelijk dat niet het geval was.

Na de nodige uren de stad bezichtigd te hebben stapten we minibrouwerij Pražský Most U Valšů binnen. Er was ondanks het feit dat het over 4 uur in de middag was niets te doen. Ik verbaasde mij daarover omdat de brouwerij vlakbij een belangrijke bezienswaardigheid van Praag gelegen is: de Karelsbrug. De inrichting is zeker niet alledaags en er was zichtbaar veel aandacht aan besteed. Waarom de bierliefhebbers niet massaal aanwezig waren werd al snel duidelijk toen ik de brouwinstallatie die achter in een kelder stond ging bekijken: er werd niet gebrouwen. De installatie zou een revisie ondergaan. Ik kreeg een beetje het idee dat die revisie nog een hele tijd zou kunnen duren. We dronken een biertje van een merk dat ik vergeten ben en waren snel weg.

De laatste brouwerij die we in Praag aandeden was Novomestky Pivovar. De twee koperen brouwketels midden in de zaak zijn echte blikvangers. Het was mij echter al snel duidelijk dat ook hier niet gebrouwen wordt. Er lag een dikke laag stof op de ketels en de leidingen hielden tegen de muur op. Dit laatste was sfeervol gecamoufleerd met een accordeon spelende pop. Het bier dat we hier kregen was zeer troebel, er dreven kleine deeltjes in (gist?). Het eten smaakte ook hier goed en in de zaak was het behoorlijk druk.

Glasfabriek en bierbrouwerij, een bijzondere combinatie

De volgende dag ging de reis naar Harrachov een bekend wintersportplaatsje in het Reuzengebergte tegen de Poolse grens. Hééél toevallig hadden we hier een hotel naast de plaatselijke brouwerij. De brouwerij maakt onderdeel uit van een glasfabriek/glasblazerij. Een heel bijzondere combinatie die ik nog nooit eerder gezien heb. Vanuit de brouwerij kun je een blik werpen op de ambachtelijke glasblazerij en als je de glasblazerij bezoekt krijg je een biertje aangeboden in de brouwerij. Overigens is een bezoek aan de glasblazerij zeer interessant. Dat de werkers na gedane arbeid graag een paar potten bier drinken kan ik mij voorstellen gezien de hitte waarin zij werken. Overigens vertelde de rondleidster dat de weknemers tijdens werktijd mineraalwater, thee en alcoholvrij bier aangeboden krijgen. Maar volgens mij zijn veel Tsjechische werknemers niet vies van een alcoholische versnapering tijdens het werk. In een ambachtelijk glasblazerij is dat wel heel gevaarlijk. We hebben bij de brouwerij een pilsner gedronken en een donker bier dat veel op een lichte stout leek. Het smaakte mij in ieder geval prima evenals het eten dat hier geserveerd werd. Vermeldenswaardig is dat je bij de brouwerij kunt genieten van een bierbad. In een bad wordt warm water gedaan en dat wordt aangevuld met 5 liter pilsner, 5 liter donker bier en een handvol hoppellets. Misschien iets voor thuis als je te weinig flesjes hebt schoongemaakt?

 
Leipzig
Na een paar dagen waarin we voornamelijk gewandeld hebben gingen we weer huiswaarts. In Leipzig maakten we een tussenstop voor een overnachting. We kwamen vrij laat aan omdat we een toeristische route hadden genomen. Op zich jammer omdat Liepzig ook wel wat te bieden heeft.

Vanaf ons hotel vlak bij het hoofdstation gingen we te voet naar Brauerei Bayerischer Bahnhof. Hier genoten we onze maaltijd in een zeer drukke biergarten. Het bijzondere van deze brouwerij is dat men er een zuur bier brouwt: Gose. Het is niet zo zuur als een goede geuze maar toch redelijk zuur. Overigens zijn er meer zure bieren in Duitsland, denk maar eens aan Berliner Weisse.

Voor degenen die interesse hebben om de bierige foto’s te bekijken die ik gemaakt heb geef ik hier een hele lange link

http://s11.photobucket.com/albums/a190/jacbier/Vakantie2011TsjechieBambergenLeipzig/?albumview=slideshow (zonder spaties).

Jacques Bertens

Regionale mouten

De eerste vraag die opkomt is ‘wat is een regionale mout?’ – het meest voor de hand liggende antwoord kan zijn een specifieke mout die wordt gebruikt voor een specifiek regionaal bier. Deze definitie is niet zo bruikbaar voor dit artikel, de pilsmouten worden in Europa gebruikt voor pilsners, Amerikaanse 6-row palemout voor Amerikaanse pilsners en palemalts voor Engelse ales. Bovendien worden veel ‘regionale’ mouten tegenwoordig ook buiten deze regio’s geteeld en gebruikt, voorbeelden Munich, karamel en geroosterde mouten.

De regionale mouten zoals hier besproken worden beperkt tot een aantal mouten uit onderstaande tabel. De basis mouten (pils, pale, etc.) en cara en crystalmouten worden niet besproken om het artikel nog enigszins leesbaar en beknopt te houden. Sommige versies van de besproken mouten worden ook buiten hun regio geteeld en gebruikt, en kunnen dan ook enigszins afwijken van het origineel. Houd dit in gedachte voor je deze specials gebruikt om een recept mee te ontwikkelen.

Zure of ‘acidulated’ mout

Dit is een zeer speciale mout. Het zure karakter wordt veroorzaakt door melkzuur producerende bacteriën hun werk te laten doen. Deze bacteriën komen van nature voor in de gerst en worden niet bestreden. Als zodanig kan deze zure mout dus worden gebruikt onder het Duitse Reinheitsgebot.

De mout wordt gebruikt om de pH in de maisch te verlagen, in het bijzonder in situaties waarin het brouwwater een van nature hogere pH waarde heeft (hoog carbonaatgehalte). Het wordt ook gebruikt voor het brouwen van de zuurdere Berliner Weisse. Het gebruik wordt typisch beperkt tot maximaal 10% van de totale storting.

Amber of bruine mouten

Deze relatief ver geroosterde mouten worden als moderne vervanging in porter recepten gebruikt. Een gebruikelijk recept voor een 19^eeeuwse porter was 1/3 amber, 1/3 bruine en 1/3 pale mout. De huidige mouten geven een veel uitgesprokener smaak en worden dus ook in kleinere concentraties toegepast – 10-15% amber en bruine mout, 70-80% pale (2-rij) mout + bitter hop tot ongeveer 25 IBU voor een bruine porter. Beide mouten bevatten aanzienlijke hoeveelheden zetmeel en moeten daarom met mouten met voldoende enzymen (pale ale in dit geval) gemaischt worden om het zetmeel om te zetten.

Bruine mout kan ook worden gebruikt voor het brouwen van Engelse milde en donkere oude ales. Voor milde ales moet het gehalte bruine mout worden beperkt tot maximaal 5% van de storting.

Pale choco mout

Pale choco mout valt tussen bruine mout en de meer gebruikelijke choco mouten. Het heeft een iets zachter palet in vergelijking met de normale choco mouten en wordt daarom vaak toegepast om kleur toe te voegen aan een gebalanceerd bier zonder sterke koffie/geroosterde tonen. Dit werkt in het bijzonder voor de donkere, milde mouten, porters, stouts (niet de droge), bockbieren, en donker bieren in het algemeen.

Deze mout kan in grotere concentraties worden gebruikt dan de gebruikelijke choco mouts, ongeveer 5-10% van de storting, afhankelijk van het begin SG.

Ontbitterde choco mout

Dit is precies zoals je verwacht, een ontbitterde, zwarte mout zonder de harde, wrange smaak. Het geeft wel een geroosterde aroma aan het bier. Het is daarom geschikt voor het brouwen van donker gekleurde bieren waarvoor de droge, ‘bijtende’ smaken van de normale mouten niet gewenst is. Voorbeelden: zoete en havermout stouts, schwarzbier. Het kan ook worden gebruikt voor Brown ales, porters en donkere varianten van bockbier. Het kan worden gebruikt van 1-5% van de storting (lage gehaltes voor Brown ales en bock).

Ontkafte Carafa® mout

Deze geroosterde mout wordt geleverd door Weyermann in de varianten I, II, III (resp. 900, 1135 en 1255 EBU). Varianten I en II zijn ongeveer de kleur van choco mout, variant III is iets minder donker dan de zwarte mout. Omdat de mout ontkaft is, is deze iets zachter in smaak dan choco en zwarte mout. De toepassing van deze mout is vergelijkbaar met de choco en zwarte mout, maar kan in iets hogere concentraties worden toegepast (tot 10% van de storting).

Om de juiste hoeveelheid van deze mout in de storting te bepalen is het belangrijk de bierstijl voor ogen te houden. Bijvoorbeeld, voor een donkere, milde ale met 3.5% alcohol is het niet wenselijk een zwart bier te brouwen. Het heeft een beperkt mondgevoel, dus slechts beperkte geroosterde smaken. Waarschijnlijk is 1-2% Carafa® in de storting voldoende.

Rauch mout en turf gerookte mout

Deze mouten moeten voor een gerookt aroma in het bier zorgen. Ze zijn mild gerookt, dus niet donker van kleur. Deze mout is ontworpen voor rookbier, typisch uit Bambergen (Duitsland) waar het 90% van de storting uit kan maken. Soms wordt het gebruikt voor lagers, maar dan in veel lagere doseringen.

Turf gerookte mout wordt normaal gebruikt voor ales – pas er voor op niet te veel te gebruiken want het kan erg overheersend zijn. De juiste dosering moet proefondervindelijk worden vastgesteld, begin met een kleine hoeveelheid (maximaal 5%). Gerookte mouten kunnen per seizoen van kwaliteit wisselen. De rooksmaak vervaagt ook na verloop van tijd. Dit maakt het moeilijk een bier van contante kwaliteit te brouwen.

Roggemout

Rogge geeft een uniek kruidig aroma aan het bier. Soms kan het in grotere concentraties (meer dan 20%) een vastlopende filtering veroorzaken. Gebruik in dat geval rijstkafjes om het graanbed open te houden.

Roggemout wordt gebruikt in roggebier en sahti (een Fins biertype) en in een hoeveelheid andere bieren zoals (double) IPA waar de storting typisch 5-10% bedraagt.

Victory® en Gambrinus honing mout

Deze mouten komen uit de USA. Ze worden hier gegroepeerd omdat ze een vergelijkbare kleur en broodtonen toevoegen aan het bierspectrum. Ze verhogen het mondgevoel van het bier, Gambrinus voegt ook een honingbeleving toe. Beide soorten voegen een notenaroma toe wanneer gebruikt voor ‘zachte’ bruine bieren zoals Brown ales en porters (10-15% van de storting).

Victory® kan goed worden gebruikt voor bitters en IPAs, hoewel de kleur waarschijnlijk snel boven de type specificatie zal komen.

Duitse melanoidin mout

Deze mout kan gezien worden als een donkere variant van Munich mout. Munich mout kan uitstekend werken als vervanger voor pale mout als meer mondgevoel is gewenst. Dit zou in kunnen houden dat dit ook werkt voor melanoidin mout en een van de leveranciers geeft aan dat een decoctie niet meer nodig is als je een lager wilt maken met een vol mondgevoel (decoctie kan hierbij helpen).

Omdat deze mout wel donkerder is dan Munich mout moet deze wel in kleinere hoeveelheden worden toegepast: 5-15% van de storting.

De mout kan goed worden toegepast om rode en Schotse ales en voor amber of donkere lagers. Het zou tot 5% van de storting ook goed zijn voor Engelse bitters.

Special B

Hoewel een crystal is deze mout toch opgenomen in de lijst. Het kan een mooie rode kleur toevoegen aan lichte en donkere bieren en zorgt voor een fijne karamel smaak. De karamel smaak is minder hard dan de donkerder gekleurde Engelse crystalmouten. Het voegt ook noten en rozijnenachtige fruitsmaken toe.

Bij 5-10% van de storting kan het worden gebruikt voor amber ales, red ales, strong ales, maar het voegt ook iets extras toe aan stouts en porters. Het gebruik in lichter gekleurde bieren is beperkt door de donkere kleur van de mout.

Het bovenstaande overzicht is zeker niet compleet, maar geeft wel bruikbare richtlijnen. Probeer eens te experimenteren of probeer eens een fantasiebier te ontwikkelen rond deze speciale mouten.

Bron: Brew Your Own mei-juni 2011, vertaald en bewerkt door Arjan Baks

PROPAANBRANDER

Ik heb een filmpje gemaakt hoe onze propaanbranders dienen te branden met het hoogste rendement. Op deze brander is een vaste drukregelaar gemonteerd van 50 Mb.

Daarna de gassproeier aangepast. Zowel in de hoogste als laagste stand een mooie blauwe lam. Ter controle heb ik de brander binnen gezet daar anders de vlam slecht zichtbaar is en geen invloed heeft op de wind. Het filmpje is ook te zien op Youtube.

Adres:  http://www.youtube.com/watch?v=QShaLzEyFFU of zoeken op "propaanbrander".

Groetjes, Henri Raaijmakers

Franse Mont des Cats wordt achtste trappistenbier

De abdij op de Catsberg in het noorden van Frankrijk, vlakbij de grens met België, komt binnenkort met een bier op de markt. Die 'Mont des Cats' wordt de achtste trappist, zo bericht de VRT-nieuwsredactie. Voor Frankrijk zou het om de eerste trappist gaan.

Enkele Belgische bierkenners waren al op de hoogte van het nieuws. "De broeders in Catsberg krijgen de hulp van de trappistenbrouwers van Chimay. Die hebben een nieuw recept ontwikkeld voor 'Mont des Cats'", vertelt bierkenner Geroen Vansteenbrugge. Naar verluidt zou de productie nog dit jaar verhuizen van Chimay naar de Catsberg zelf.

Voorwaarden

Om het predikaat 'trappist' te mogen voeren, moet een product aan enkele voorwaarden voldoen. Het moet onder meer geproduceerd worden binnen de muren of in de nabijheid van een trappistenabdij. Het product moet door of onder toezicht van de kloostergemeenschap worden gebrouwen, en het grootste deel van de winst moet naar sociale werken gaan.

Twijfel

Enkele bierkenners twijfelen nog of 'Mont des Cats' zomaar het trappistenlogo zal toegekend krijgen, ook omdat het in eerste instantie in Chimay zal worden gebrouwen. "Maar de kaas die op de Catsberg wordt geproduceerd, heeft het logo al. Bovendien zijn het de trappistenabdijen zelf die beslissen of een product al dan niet het keurmerk 'trappist' krijgt", vertelt Vansteenbrugge. "Ik vermoed dat dat geen probleem zal zijn."

Momenteel is er een Nederlandse trappist, La Trappe, en zes Belgische trappistenbieren: Chimay, Orval, Rochefort, Westmalle, West-Vleteren en Achel, dat als laatste het selecte clubje kwam vervoegen.

Bron: DeMorgen.be (Dossier Al Dente) 31/05/11

KOKEN MET BIER

Kalkoenfilet, milde kerriesaus en Oude Schaterhand IPA

Bij het ABT-bier van de maand juni Oude Schaterhand IPA van de brouwerij Dochter van de Korenaar heeft Han Hidalgo een gerecht met kalkoenfilet gemaakt. Overigens is het uiteraard ook mogelijk om dit gerecht met een andere India Pale Ale (IPA) van circa 7% alcohol te combineren. Eet smakelijk! (foto:  M. Therese Bruggeman)

Ingrediënten voor vier personen: 400 gram kalkoenfilet, liefst bio kwaliteit, 2 sjalotjes, 2 theelepels milde kerriepoeder,3 eetlepels olijf- of zonneblomolie, 1,5 dl gevogelte- of groentenbouillon, 2 eetlepels crème fraîche, 6 eetlepels Oude Schaterhand IPA Dochter van de Korenaar, 4 radijsjes, gave blaadjes spinazie, snijbiet of loof van radijs, peper uit de molen en zout naar smaak.

Bereidingswijze: Sjalotjes schillen en in stukjes snijden. Kalkoenfilet in kleine blokjes snijden en met weinig zout bestrooien. Olie in een wok of braadpan verwarmen en de kalkoenfilet roerbakken. Stukjes sjalot toevoegen en kort bakken. Hittebron op de laagste stand zetten en de bouillon en milde kerriepoeder erbij doen. In ruim 20 minuten gaar stoven. Vijf minuten voor het einde van de stooftijd het vocht iets inkoken en het bier al roerende toevoegen. Tegen het einde van de stooftijd op een hogere hittebron goed verwarmen en daarna crème fraîche erdoor roeren. Op smaak brengen met peper en zout. Over blaadjes spinazie, snijbiet of loof van radijs verdelen. Met een dun plakje radijs garneren. Als aperitiefhapje serveren samen met het ABT-bier van de maand Oude Schaterhand IPA van de Dochter van de Korenaar in Baarle-Hertog. 

Bron: Biercuisine.nl Han Hidalgo