Overschuimers

Iedereen kent wel het verschijnsel, dat als je ergens mee bezig bent, je het overal denkt te zien. Ben je zwanger, wat in het geval van Pol zeer onwaarschijnlijk is, dan zie je overal zwangere vrouwen. Zwangere mannen kom je niet tegen al zijn er wel die de indruk wekken op springen te staan. Heb je een rode auto, dan zie je overal rode auto’s, is je nieuwe hobby dwergwerpen dan struikel je ineens over de lilliputters en ga zo maar door. Pol ziet nu overal hout. Niet zomaar hout maar brandbaar hout.

Dat behoeft enige toelichting want zo ongeveer alle hout is brandbaar maar dat maakt nog niet alle hout geschikt voor de houtkachel en dat is waar het Pol om gaat want sinds enige weken is Pol de trotse eigenaar van zo’n kachel. Dat komt omdat Pol zijn grote liefde nogal gek is op vuur, poëtisch gezien natuurlijk het vuur van de liefde maar ook gewoon van een knapperend vuur van hout. Hout dus en dat ziet Pol nu overal.

Rijdend over de ringbaan ziet hij een stapel half kapotte pellets liggen, wachtend op de vuilophaaldienst of op de gretige handen van Pol die mooi schoon en droog hout ziet dat na enig zaagwerk zo de kachel in kan. Hardlopend door het bos ziet hij enige boomstronken die recent zijn gezaagd en door de zagers niet opgehaald. Voorheen was de schoonheid van deze stukken boom hem niet opgevallen maar nu is het reden om de plaats in de hersenen te markeren en op een geschikt moment even langs te rijden. Een achteloos en illegaal aan de bosrand gedumpt bed wordt door Pol netjes opgeruimd want het betreft een ongeverfd exemplaar en een goede daad doen is ook niet verkeerd. Pol hoopt nu voorgedragen te worden voor een ridderorde voor zijn spontane opruimactie in de openbare ruimte. Wel graag een houten medaille, burgemeester!

Pol krijgt het er wel warm van maar het is natuurlijk bekend dat je het van een houtkachel meerdere malen warm krijgt. Van het sjouwen door het bos naar de auto (die boodschappentassen van Albert Heijn branden flink in de schouders als ze gevuld zijn met een flinke boomstronk). Het als een stoere hakboy zwaaien met de kloofbijl levert ook flink wat warmte op en dan heeft de kachel nog niet eens gebrand. Dat Elvis zo heftig ontkende een houten hart te hebben komt ineens in een ander daglicht te staan want wat is er mis met een fraai knapperend vuur in de borstkas? Dan is een hart van goud toch veel minder nuttig want als metaal stelt het zachte goedje weinig voor en branden doet het ook al niet.

De avonden van de laatste tijd lenen zich er goed voor om de kachel uit te proberen. De dagen zijn voor april best warm maar in de avond koelt het snel af en het goed knapperen geblazen. Het is wel even oefenen voor de notoir a-technische Pol om de kachel goed te stoken. De eerste keer had hij de gebruiksaanwijzing niet helemaal gelezen en de luchttoevoer iets te enthousiast afgeknepen. De panoramaruit was in korte tijd zwart geblakerd en mocht Pol behoefte hebben aan het maken van Rauchbier dan hoefde hij het vaatje maar even bij de kachel te zetten.

Gelukkig, al doende leert men en nu is voor zolang het seizoen het nog toelaat (in Nederland kan dat zo ongeveer het hele jaar door zijn) met regelmaat het dansen der vlammen te zien in huize Pol. De temperatuur stijgt daardoor op sommige avonden wel wat snel en dat maakt dorstig. Gelukkig is Pol de laatste tijd weer wat meer bezig met het brouwproces dus er is weer zelfgebrouwen bier in huis. Pol gaat nog niet zover, dat hij net zoals de Harvey’s brouwerij in Engeland, een houten maischkuip gaat aanschaffen maar het scheelt niet veel. Wat nog wel af en toe gebeurt, is dat hij door de warmte geneigd is iets teveel te proeven van zijn eigen bier en wat levert dat op?

Juist ja, een houten kop. Dat brandt niet maar klopt wel.

Pol de Schuimer

OP BEZOEK BIJ DE THUISBROUWERIJ VAN……

Jacques Bertens

Amateur?

De zon schijnt al is het nog wel aan de frisse kant, als ik Loon op Zand binnenrijd en aanleg bij het huis van Jacques Bertens. Voor iedereen die ook maar een heel klein beetje weet van de wereld van het amateur bierbrouwen is Jacques al lang geen onbekende meer. Eigenlijk is het raar dat zijn thuisbrouwerij nog niet echt in het clubblad is besproken want Jacques is al lid vanaf de oprichting van de Roerstok, ik kan het weten want ik was erbij. Een verdere introductie lijkt me dan ook niet aan de orde. Zijn ontwikkeling heeft in al die jaren niet stilgestaan, sterker nog, Jacques behoort al sinds jaar en dag tot de voorhoede van de vernieuwers in de amateur brouwwereld. Je vraagt je soms af of het woord amateur hier eigenlijk nog wel van toepassing is.

Vogel

De vogel die voor de redactie van het clubblad geen onbekende is, verwelkomt me luidkeels, hij heeft echter vandaag geen snipperdag. Die heeft hij wel zodra hij uit de kooi mag want zijn grote hobby is het versnipperen van allerlei papieren. Niet altijd tot genoegen van de eigenaars maar het blijft een leuk beestje als hij gezellig op je hoofd landt, maar nu even niet dus. De koffie staat klaar en we begeven ons naar het heilige der heiligen, de brouwerij die op zolder is gesitueerd. Tijdens een der redactievergaderingen had ik de brouwerij al eens vluchtig gezien maar nu is er tijd genoeg om alles eens goed te bekijken. En niet alleen dat want vandaag mag ik meebrouwen met Jacques.

Witbier

Jacques had me uitgenodigd om mee te doen met brouwen om zo het artikel over het bezoek aan de thuisbrouwerij weer nieuw leven in te blazen. Omdat vrijdag mijn vrije dag is, was dat geen enkel bezwaar, integendeel want van meedoen leer je meer dan van alleen kijken. De mout is al geschroot met behulp van de Maltmill, een walsenmolen, in dit geval voorzien van een motor want gemak dient de mens. Het recept van vandaag is een witbier met als variatie op het bekende thema een wat steviger hopsoort, twee zelfs, te weten Cascade en Amarillo. Al eerder had ik van Jacques een bier met deze hopsoorten mogen proeven en die waren bijzonder lekker. De hop heeft toch een grotere invloed op de smaak dan ik tevoren dacht, vooral de citrussmaak in sommige hopsoorten is opvallend (en lekker).

Stilstand is achteruitgang

Jacques heeft zoals al eerder vermeld constant vernieuwingen toegepast en nieuwe ontwikkelingen gevolgd. Hij doet regelmatig experimenten die de lezers van het blad natuurlijk allemaal kunnen lezen. Het is zelfs zo, dat hij na iedere keer dat hij brouwt een aanpassing bedenkt die het brouwproces verbetert en/of vergemakkelijkt. Dat kan iets groots zijn, zoals de aanschaf van een pomp die de maisch rondpompt, maar ook iets kleins als het vastzetten van een slang met een klem. Helaas vergat hij die heel even waarna een slang met het voorbijlopen even een eigen leven ging leiden. Gelukkig zonder desastreuze gevolgen maar het nut van de klem is direct bewezen. Jacques heeft zijn installatie in de loop der jaren steeds verder uitgebreid. Naast de al genoemde pomp die een hoop overgieten met de bijbehorende ongewenste zuurstofinslag voorkomt, is er de koelkast, gekocht via E-bay. Deze koelkast is voorzien van de bekende UT-100 (of de 200) thermostaat waarmee met behulp van een lamp zowel verwarmd als gekoeld kan worden. Op deze manier is de vergistingtemperatuur tot op de graad nauwkeurig te regelen. Een groot voordeel is dat op deze manier de vergisting veel beter te regelen is en ongewenste vorming van esthers goed te beperken is.

Zolder

Dat de brouwerij op zolder is geplaatst heeft als nadeel dat je wat meer trappen moet lopen maar Cruijff indachtig,”ieder nadeel hep se voordeel” en in dit geval betekent het dat Jacques op deze manier gelijk aan fitness kan doen. Hij is zelfs lid geworden van een fitness club om de conditie op peil te houden en dat helpt wel bij het af en toe met een vat de trap op en af sjouwen. Met het gesjouw valt het uiteindelijk ook wel weer mee want hij heeft een spoelbak gemonteerd zodat hij de waterafvoer gewoon ter plekke heeft. Daarnaast werkt de pomp heel goed en voorkomt een hoop gesjouw en tillen van vaten. Dat de pomp ook nog eens geruisloos werkt is mooi meegenomen. Niets wordt aan het toeval overgelaten, regelmatig wordt met de refractometer het soortelijk gewicht bepaald, het apparaat corrigeert zelf voor temperatuur. Het water wordt behandeld met zuur om de juiste zuurgraad te verkrijgen, in dit geval fosforzuur. Ook wordt een snufje Calciumchloride toegevoegd om een wat zoetere smaak te verkrijgen. Wel fijn is, dat het brouwen toch ook nog gewoon ouderwets handwerk is want de roerstok krijgt zeer regelmatig een zwier en is nog gewoon van hout.

Voorspoedig

Het brouwproces verloopt voorspoedig, natuurlijk gaat er wel eens een kleinigheidje mis maar dat is dan ook vaak te wijten aan menselijk falen. Jacques is de trotse eigenaar van een fraai cilinderconisch vat van RVS, de pomp brengt het gekoelde wort feilloos naar dit vat maar jammer genoeg staat de kraan open en klettert het kostelijke vocht in de koelkast. Door razendsnel ingrijpen blijft de schade beperkt maar het vat moet er even uit om de boel schoon te maken. Met behulp van een uit Amerika geïmporteerd schoonmaakmiddel (Starsan, Jacques heeft er al eens over verteld op de clubavond) is dat zo gepiept.

Het filteren loopt ook heel goed door de recent gefabriceerde hevelfilter. De basis is een koperen hevel maar omkleed met vlechtwerk uit slang die voor waterleiding e.d. wordt gebruikt. Een experiment met een filter van alleen deze slang is ook geprobeerd maar daardoor werd de filter te licht en bleef minder goed liggen. De combinatie van koperen buis en vlechtwerk is echter heel goed en het wort komt er na enig rondpompen door de tegenstroomkoeler kraakhelder uit. Voor het aansluiten van de diverse slangen op de pomp heb je wel enige studie nodig maar dan heb je ook wat.

Gist

Jacques is altijd te vinden voor een experiment en het vergisten van een brouwsel met meerdere gisten of onder verschillende condities is voor hem een uitdaging die hij regelmatig aangaat. Ook in dit geval gaat hij weer eens variëren om te ontdekken hoe de hoeveelheid gist die toegevoegd wordt het bier beïnvloedt. Een deel van het brouwsel wordt dan ook apart gehouden en ook leuk is dat ondergetekende een vaatje meekrijgt om zelf thuis te laten vergisten. Dat gebeurt nu nog onder minder gecontroleerde toestand (al beschik ik wel over een warmkast) maar dat gaat op termijn wel veranderen.

Velpon

Aan het eind van de dag dalen de brouwers de trap nog een keer af om een lekker zelfgebrouwen bier te gaan proeven. Een lekker volmoutig en toch niet te zwaar bier, gemaakt met Vienna mout, wordt met smaak geproefd. De brouwgast heeft ook een fles van zijn laatste brouwsel meegenomen maar dat blijkt hevig schrikken want een ongelofelijk smerige walm van Velpon stijgt op en het bier gaat dan ook snel richting gootsteen. Te hoge vergistingstemperatuur zal de oorzaak zijn. Gelukkig blijkt bij thuiskomst dat dit flesje niet exemplarisch is voor de hele brouw. Misschien komt het omdat ik het apart in de schuur had gezet, het betreft een nog heel jong bier van 10 dagen in de fles, en was het daar te warm. Hoe dan ook, ik neem me voor volgende keer een ander en hopelijk beter exemplaar mee te nemen voor Jacques.

Brouwzin

Het meebrouwen met een brouwer die zoveel weet van brouwen en zich steeds vernieuwt werkt heel inspirerend. De volgende dag al kijk ik op de site van Jacques en de diverse links naar adressen. Vooral het idee van de koelkast staat me aan en daar ga ik dan ook zeker naar op zoek. Het gebruik van de nieuwe hopsoorten is ook aantrekkelijk en de Amarillo is reeds onderweg. Rest mij om Jacques nogmaals heel hartelijk te danken want het was een heel leuke en ook heel leerzame dag.

Paul Langenberg

BERTENS BLIK IN DE BROUWKETEL

Refractometer

Wat is een refractometer?

Een refractometer is een optisch instrument waarmee de brekingsindex van een vloeistof gemeten kan worden. Tsja, dat is mooi zul je misschien denken maar wat heb je er aan? Met een refractometer kun je de dichtheid van je wort meten zoals je dat met een hydrometer hebt. De werking berust op het feit dat een vloeistof met meer opgeloste stoffen een andere brekingsindex heeft. Je kunt verschil in brekingsindex eenvoudig onderzoeken. Zet een niet doorzichtig staafje of lepeltje in een glas met water. Ter hoogte van het vloeistofniveau lijkt het staafje gebroken. Wanneer je vervolgens een flinke hoeveelheid suiker oplost in het water en dat vergelijkt met een glas water waarin gewoon water zit, zul je zien dat het lijkt dat het staafje in een grotere hoek gebroken is.

Op de foto, die ik van het internet geplukt heb, is een beetje te zien wat ik bedoel.

Zuinig en snel

Het grote voordeel van een refractometer ten opzichte van een hydrometer is dat je maar een paar druppels wort of jongbier hoeft te hebben. Zo’n kleine hoeveelheid vloeistof koelt snel af en een minuut nadat je de vloeistof op de refractometer hebt gelegd kun je meten. Je hoeft dus niet lang te wachten voordat je kunt meten. Hierdoor kun je metingen uitvoeren terwijl je aan het brouwen bent en dat is weer handig voor het geval je precies op een bepaald begin SG wilt uitkomen. Tijdens het brouwen kun je dan gaan sturen, bijvoorbeeld door minder te spoelen of langer te koken.

Overigens is de temperatuur van groot belang bij het meten van je dichtheid. Een paar graden verschil maakt al uit in de betrouwbaarheid van je meting. Dit geldt ook voor hydrometers. Het beste is om altijd hydrometerbepalingen uit te voeren bij 20º C. Het fijne van refractometers is dat veel van deze instrumenten uitgerust zijn met ATC. ATC staat voor Automatic Temperature Compensation. Als je een refractometer aanschaft doe je er goed aan hierop te letten.

De juiste refractometer

Een ander punt van aandacht is dat je een refractometer koopt die geschikt is voor onze toepassing: het meten van suikers. Zogenaamde wijnrefractometers voldoen goed. Refractometers die bedoeld zijn voor het testen van bijvoorbeeld aquariumwater, urine, antivries of olie moet je links laten liggen, die zijn voor ons niet bruikbaar.

Meestal is een wijnrefractometer voorzien van een Brix schaal. Onze gastspreker Wim van Hoof van de afgelopen clubavond had het ook steeds over Brix-waarden die met een refractometer bepaald worden. Omdat wij hobbybrouwers altijd denken in SG-waarden vermeld ik hier dat je voor een snelle grove omrekening graden Brix met 4 kunt vermenigvuldigen om uit te komen op SG waarden. Dus 12º Brix is ongeveer 1048.

Rekentools

Voor een precieze omrekening moet je een rekentool gebruiken. Er zijn diverse rekentools beschikbaar. Hans Halberstadt heeft er een gemaakt maar ook in BrouwVisie en BrouwHulp zijn dergelijke hulpmiddeltjes ingebouwd. Naar mijn idee is ondanks de leeftijd van het programma op dit gebied ProMash nog steeds de beste. Bij dit programma kun je zelf een correctiefactor opgeven. Die correctiefactor is nodig omdat de Brix refractometer gemaakt is voor het meten van kristalsuiker, ook wel sucrose genoemd. Zoals Wim van Hoof het de vorige clubavond uitstekend uitlegde bestaat sucrose uit een molecuul fructose en een molecuul glucose. Het probleem waar wij tegenaan lopen is dat de in het wort opgeloste suikers maar voor een klein deel bestaan uit fructose en glucose. In het wort hebben we ook maltose, maltotriose, dextrines en opgeloste eiwitten en nog veel meer stoffen. Hierdoor heeft het wort een andere brekingsindex dan een zuivere sucrose-oplossing. Door het SG te bepalen met een nauwkeurige hydrometer en met je refractometer kun je de correctiefactor bepalen. Bij mij ligt deze correctiefactor ongeveer op 1.03. Met behulp van deze correctiefactor kan ik nu heel precies het begin SG bepalen.

Alcohol er in en koolzuur er uit

Een refractometer kunnen we ook gebruiken om het SG te meten tijdens de vergisting. Hiervoor moeten we altijd een rekentool gebruiken. Complicerende factor is namelijk dat door de vergisting alcohol gevormd wordt en dat alcohol weer een andere brekingsindex heeft dan water en suiker. De brekingsindex van alcohol is bekend en daarvan maken de rekentools dankbaar gebruik. Van mijn laatste brouwsel heb ik een controlemeting gedaan. Het gemeten SG met de hydrometer en de berekende waarde komen zeer goed overeen. Overigens moet je er voor zorgen dat het bier goed koolzuurvrij gemaakt wordt. Door koolzuurgasbellen kan de hydrometer opgetild worden waardoor de meting niet klopt en bij de refractometer kunnen de belletjes voor een verandering van de brekingindex zorgen.

Analoog of digitaal

Je hebt twee verschillende soorten refractometers in de handel. De analoge refractometer is de traditionele uitvoering. Met behulp van daglicht of een lamp houd je een paar druppels wort of bier tegen het licht. Deze refractometers zijn voorzien van een ooglens waarmee je naar de Brix schaalverdeling kijkt. De schaalverdeling kent een licht en een donker gekleurd vlak. Op de scheidslijn kun je de graden Brix aflezen. Je moet zorgen dat de vloeistof helder is. Troebel wort en gistend bier moet je daarom eerst even filteren door de vloeistof over een koffiefilter te halen. Doe je dat niet dan krijg je een wazige streep die zich moeilijk laat aflezen.

Bij een digitale refractometer heb je dit probleem veel minder snel. De software van het apparaat probeert steeds een accurate waarde te geven. Lukt dit niet dan krijg je een foutmelding. Zoals jullie hebben kunnen zien op de laatste clubavond ben ik sinds kort in het bezit van een digitale refractometer. Deze refractometer is afkomstig van Brouwland en functioneert uitstekend. Het aflezen van een waarde met één cijfer achter de komma bevalt mij prima. Het turen door de lens naar de scheidslijn bij de analoge refractometer vond ik eerlijk gezegd vrij lastig. Ik ben er in ieder geval heel blij mee. Het is een zeer handig hulpmiddel bij mijn gistexperimenten. Ik kan nu adequaat mijn SG bepalen met maar heel weinig vloeistof. Hierdoor blijft er meer bier over om te bottelen en om anderen te laten proeven.

Conclusie

Een refractometer is een nuttig instrument. Met zo’n apparaat kun je veel makkelijker bijsturen tijdens het brouwen. Voor het brouwen van een goed bier heb je het niet echt nodig. Bij het uitvoeren van experimenten met kleine hoeveelheden is een refractometer bijzonder handig als je beschikt over de juiste rekentools.

Jacques Bertens

POMPEN IN DE (THUIS) BROUWERIJ

Een handig hulpmiddel

Tijdens clubavonden, discussies op diversen brouwforums en in artikelen in ons clubblad zijn pompen dikwijls onderwerp van gesprek. De meeste brouwers kunnen zich nog wel iets voorstel bij een centrifugaalpomp of een ouderwetse waterpomp bij een volkstuincomplex, maar dan houdt het bij de meeste mensen al gauw op. Onderstaand stukje vond de redactie op internet en vertelt het een en ander over verschillende pompen en hun eigenschappen.

Pompen

Een pomp is een machine waarmee een vloeistof of een gas kan worden verplaatst. Pompen verplaatsen de vloeistof of het gas direct, of creëren een drukverschil waardoor de te verplaatsen materie gaat stromen.

Globaal onderscheiden we de volgende types pompen:

• centrifugaalpomp
• dompelpomp
• membraanpomp
• schroef van Archimedes
• slangenpomp
• tandradpomp
• zuigerpomp
• plunjerpomp
• schottenpomp

Deze types zijn weer onder te verdelen in verdringerpompen en impulspompen.

Verdringerpompen

Als de pomp gevuld is met het medium dat verpompt moet worden wordt deze door de verdringer (bijv. een zuiger) weggeperst of verdrongen. De pompwerking van verdringerpompen berust altijd op volumevergroting en verkleining.

Impulspompen

Bij impulspompen wordt de pompwerking opgewekt door een snelheidsverandering van het te verpompen medium. Over het algemeen bestaat er bij deze pompen een open verbinding tussen de zuig en de pers van de pomp, waardoor de persdruk zelden ontoelaatbaar hoog kan worden. Dit type pomp heeft over het algemeen maar weinig bewegende delen en mede hierdoor zijn ze minder gevoelig voor slijtage.

Centrifugaalpomp

Een centrifugaalpomp heeft een zogenoemd slakkenhuis, daarin is een waaier gemonteerd. Deze waaier draait en heeft gebogen schoepen (zie afbeelding). De waaier zit niet in het midden van het slakkenhuis maar excentrisch (uit het midden). Door het draaien van de waaier wordt de vloeistof als het ware naar buiten geslingerd, in het midden van de waaier ontstaat daardoor een onderdruk en wordt door de zuigaansluiting nieuwe vloeistof aangezogen. Dit type pomp heeft een mooie constante opbrengst. Een nadeel is dat deze pomp niet zelfaanzuigend is, de pomp moet van te voren worden gevuld met vloeistof. Het leeglopen van de pomp na stilzetten kan je voorkomen door het monteren van een zo genaamde voetklep. Deze klep laat de vloeistof maar aan één kant door namelijk naar de pomp toe en dus niet terug.

Dompelpomp

Een dompelpomp is een pomp die geheel in de te verpompen vloeistof wordt ondergedompeld. Doordat de pomp zich altijd onderaan bevindt, kan deze de vloeistof omhoog pompen tot elke gewenste hoogte binnen de beperkingen van het vermogen van de aandrijving en de druk die de pomp en de daarop aangesloten persleiding aankunnen. De bij veel mensen bekende kelderpomp heeft meestal een schakelaar die door een vlotter wordt bediend en waarmee wordt voorkomen dat de pomp droogloopt.

Membraanpomp

Membraanpompen zijn enkelwerkende, zelfaanzuigende zuig-perspompen voor water, olie en soms lucht. Het verdringerlichaam is een membraan, meestal van rubber of metaal maar in ieder geval flexibel, die de pompruimte lekvrij afsluit. De pomp kan aangedreven worden door handkracht, een elektromotor of een draaiende nok van een verbrandingsmotor. Als een regelmatige opbrengst nodig is moeten twee pompen worden samengebouwd. De werking kan vergeleken worden met die van een blaasbalg.

Schroef van Archimedes

De schroef van Archimedes (ook wel tonmolen of wormwiel genoemd) is een uitvinding van Archimedes waarmee vloeistoffen, of poeders kunnen worden getransporteerd. De verplaatsing is het gevolg van de draaiende beweging van een spiraalvormige schroef in een buis. Het transport gebeurt meestal opwaarts, maar ook toepassingen voor horizontaal transport bestaan. de schroef heeft een speciale vorm, zodat het water in een ronde ingang

van de schroef niet kan teruglopen naar beneden. Deze vorm, in combinatie met de schuine stand van de schroef, zorgt ervoor dat het water in losse pakketjes omhoog wordt getransporteerd. Op de tekening is een handbediende tonmolen te zien. Bij een tjasker (een  primitieve poldermolen) is op de plek van de slinger een wiekenkruis aangebracht.  Grotere poldermolens en veel poldergemalen hebben als watertoevoerwerktuig een grotere aangepaste variant van de schroef van Archimedes, een zogenaamde vijzel.

Slangenpomp

Het principe van de slangenpomp is gebaseerd op het verplaatsen van het product door de slang, door deze afwisselend in te drukken en los te laten, net als de werking van onze keel en darmen. Een gladde, flexibele slang ligt in het pomphuis en wordt volledig dichtgedrukt tegen de wand van het huis. Dit gebeurt door twee schoenen die op een rotor zijn gemonteerd. Door de ronddraaiende rotor wordt het product, met een constant volume en zonder lekverlies, door de slang verplaatst. Dit maakt de pomp geschikt voor doseerapplicaties. Na het loslaten van de slang ontstaat er een bijna volledig vacuüm, wat er voor zorgt dat het product in de slang wordt getrokken. Bovendien is het mogelijk om een persdruk te bereiken van 16 bar/220 PSI. Dit maakt het mogelijk om viskeuze vloeistoffen zonder problemen te verpompen met de slangenpomp. Het pomphuis is voor de helft gevuld met het speciaal ontwikkeld smeermiddel. Dit zorgt voor de smering en de koeling van de slang, waardoor de levensduur van de slang wordt verlengd. Het product komt niet in contact met eventuele roterende delen, alleen de slang komt in contact met het te verpompen product.

Tandradpomp / tandwielpomp

Een tandradpomp is een verdringerpomp en bestaat uit twee of meerdere tandwielen. De tandwielen grijpen in elkaar en draaien in de tegengestelde richting van elkaar. Het pomphuis heeft een zuig- en een persaansluiting. Eén tandwiel (drijvende) wordt direct aangedreven door de motor en de ander wordt aangedreven door het drijvende tandwiel. De vloeistof wordt door de tanden meegenomen van de zuig- naar de perszijde van de pomp. Deze pomp is geschikt voor het leveren van hoge drukken.

Zuigerpomp

De zuigerpomp is een van de meest gebruikte pompen. Een fietspomp is er bijvoorbeeld een. Een zuigerpomp heeft een op- en neergaande zuiger in een cilinder, meestal is er een zuigklep en een persklep aanwezig. Deze pomp is ook zelfaanzuigend en hoeft van te voren dus niet gevuld te worden. Wanneer de zuiger, afhankelijk van het model, omlaag beweegt wordt er door de zuigklep lucht of vloeistof gezogen en wanneer de zuiger omhoog beweegt wordt de aangezogen lucht of vloeistof langs de persklep geperst. Bij een compressor is dat het moment waarop de windtank gevuld wordt. Maar bij een fiets pomp je dan je band wat harder.

Plunjerpomp

De plunjerpomp is vergelijkbaar met de zuigerpomp, de plunjerpomp heeft meestal massieve kleine zuigers en is geschikt voor hoge drukken. Een vetspuit bijvoorbeeld heeft een plunjerpomp.

Schottenpomp

De hoofdbestanddelen van de pomp zijn de rotor en de schotten. Bij het draaien van de pomprotor worden de schotten, door de centrifugaalkracht, aan de zuigzijde naar buiten gedrukt en wordt de pompkamer vergroot. Door het vacuüm wat wordt gecreëerd wordt de pompkamer met vloeistof gevuld. Vervolgens wordt de vloeistof tussen de schotten getransporteerd van de zuigzijde naar de perszijde. Aan de perszijde wordt de vloeistof uit de pompkamer weggedrukt en wordt de pompkamer weer gesloten.

Cavitatie bij een pomp

Cavitatie ontstaat wanneer een pomp een product niet aanzuigt en gas verpompt in plaats van het product.

Oorzaken zijn onder andere:

• Te hoog toerental.
• Te kleine toeloopleiding.
• Teveel weerstand in de zuigleiding.
• Te hoge dampdruk.
• Te lage druk in het toeloopvat.

Door bovengenoemde oorzaken zal de vloeistofstroom onvoldoende zijn om de pomp te vullen met het gevolg dat er dampbellen aan de zuigzijde de pomp instromen. Deze dampbellen worden gecomprimeerd en imploderen aan de perszijde. Deze implosies veroorzaken beschadiging aan de pompdelen. Dit zal de pomp uiteindelijk zo erg beschadigen dat deze onbruikbaar wordt.

Bron: http://home.kabelfoon.nl/~koenders/pomp/pompen.htm

Hoe blijft bier langer goed?

Dood bier, het is de ergste vijand van iedere bierdrinker. Chemische stoffen in de hop vallen na verloop van tijd uit elkaar en vormen andere verbindingen, waardoor bier een onaangename smaak krijgt. Toch denken wetenschappers dat bier langer lekker kan blijven. Onderzoekers van de Technische Universiteit van München beweren dat het bier lange tijd een prettige smaak kan hebben. Zelfs wanneer bier tien jaar lang wordt bewaard! Er zijn wel enkele vereisten. Zo moeten bierbrouwers rekening houden met de zuurgraad van het bier. Tevens moet het bier altijd koel blijven.

De wetenschappers vergeleken tien jaar oud bier met jong bier en vonden enkele verschillen. Wat blijkt: na verloop van tijd vallen zogenoemde trans-iso-alfazuren uit elkaar. Hierdoor krijgt het bier een vieze, modderige smaak.

Door bier met een lage zuurgraad te produceren, wordt het uiteenvallen van de trans-iso-alfazuren flink vertraagd. Daarnaast raden wetenschappers aan om het bier op een koude plaats te bewaren, bijvoorbeeld in een koelkast. Trans-iso-alfazuren vallen sneller uit elkaar wanneer het warm is.

Scientas.nl, Geschreven door Tim Kraaijvanger

De genetica van gist

Een unicum: veredeld gist voor smaakjesbier

Een Leuvense geneticus kruiste gisten en vond er een die bitter Belgisch bier maakt met vruchtengeur. Zeer ongebruikelijk voor traditionele bierbrouwers.

,,Een bitter bier met een appel-, peren-, lychee- en bananengeur", zo karakteriseert geneticus Kevin Verstrepen het nieuwe bier van de Katholieke Universiteit Leuven. Vorige week werd dit moderne streekbiertje, Tumulus 800 geheten, bij het 800-jarig bestaan van het nabijgelegen Landen (Vlaams Brabant) als 'feestbier' geïntroduceerd.

Verstrepen, die aan de KU Leuven en het Vlaams Instituut voor Biotechnologie (VIB) de genetica van gist onderzoekt, is er trots op. Zijn laboratorium heeft er de gist voor veredeld. Veredelde gist is een unicum, want in tegenstelling tot landbouwgewassen zijn de giststammen in bier, wijn en brood - allemaal behorend tot de soort Sacchoromyces cerivisae - nauwelijks veredeld. Bierbrouwers beroepen zich er juist op dat ze al 'eeuwenlang' dezelfde giststam gebruiken, uniek voor hun bier.

De gist in Tumulus 800 is veredeld op een hoge vergistingsgraad, zodat weinig restsuikers overblijven en veel aroma's. Gevolg is dat de bitterheid wordt gemaskeerd. Daartoe zijn twee genetisch uiteenlopende stammen met elkaar gekruist. Dat is zó ongebruikelijk dat de woordvoerder van Heineken het eerst niet wil geloven. ,,Is die gist echt gekruist", vraagt hij verbaasd, na even met een deskundige te hebben overlegd. ,,Nou ja, als u het zeker weet Nee, wij kruisen niet. We doen juist veel moeite onze giststam hetzelfde te houden, omdat we er zo tevreden mee zijn."

Gisten zijn eencellige schimmels, levend op rottend hout, in de lucht, op vruchten of op graanafval. Daarop breken ze dan suikers af zoals maltose en maltotriose. Via glucose zetten ze deze om in koolzuurgas en alcohol (in brood is de alcohol verdampt). Niemand weet hoe vaak gistcellen in het wild seks hebben. Maar in ieder geval doet de brouwersgist het in een laboratorium niet vanzelf. Zich vegetatief vermenigvuldigen op een warm papje van gerst, hop en water - tot wel honderd miljoen gistcellen per milliliter - doet de industriële gist wel gemakkelijk. Maar dat gaat via aseksuele knopvorming.

De groep van Verstrepen heeft uitgedokterd hoe ze industriële gisten kunnen laten kruisen. Dat lukt nu in hun diepvries met driekwart van de 500 stammen brouwersgist en 60 andere gistsoorten. ,,Kwestie van eerst uithongeren en daarna zorgen voor een goede temperatuur en zuurstofconcentratie", vertelt de onderzoeker.

Een half jaar geleden kwam de Leuvense bierbrouwer en onderzoeker Bart Landuyt met het verzoek om een 'niet te zwaar bier met karakter'. Landuyt wilde nu juist wel eens een andere gist, die ook een andere smaak zou geven. Verstrepen: ,,Van al onze 500 stammen hebben we toen een halve liter bier gemaakt. Dat bier analyseerden we chemisch op 25 aroma's zoals bananengeur (iso-amylacetaat), appelaroma (ethylhexanoaat) en rozengeur (fenylethyl acetaat), en ook de onwenselijke botergeur (diacetyl). Daarnaast keken we naar proceseigenschappen als fermentatiesnelheid en vlokvorming." Na fermentatie zinkt de gist als vlokken naar beneden.

De best presterende stammen kruiste Verstrepen met elkaar: uit al die nakomelingen selecteerde de groep er eentje. Honderden biertjes hadden ze gemaakt. ,,De meeste hebben we niet geproefd, hoor."

Zijn laboratorium kan nog veel meer. Zoals bier maken met honderd keer meer bananenaroma dan dat van Heineken. Of bier met precies de gewenste hoeveelheid appel- of rozengeur. Dat kan, omdat ze de genen die zijn betrokken bij deze aroma's kennen en gericht kunnen veranderen door aan het DNA te sleutelen. De onderzoekers hebben die bieren zelf geproefd.

Verstrepen hoopt dat, na deze Tumulus, meer brouwers zijn laboratorium een opdracht geven: ,,We willen ook graag gisten ontwikkelen die beter fermenteren."

Marianne Heselmans, Nrc.Next (Wetenschap), 1 februari 2011, met dank aan Jan van Pelt

Eerste persoonlijke bierbrouwerij de markt op

Nieuw-Zeelander Ian Willams en Deen Anders Warn hebben onlangs 's werelds eerste persoonlijke bierbrouwerij gepresenteerd. Het apparaat stelt consumenten in staat om zelf vers bier te creëren. De twee uitvinders introduceerden de zogenaamde WilliamsWarn woensdagmiddag in Auckland. Het gepatenteerde apparaat bevat een roestvrij stalen drukvat, een regelaar voor het koolzuurniveau, een temperatuurcontroller, een afvalafvoer en uiteraard een tap en plateau waar bierglazen op te zetten zijn. Gebruikers zouden in staat zijn om binnen zeven dagen bier te brouwen.

"We zien een enorm potentieel voor de WilliamsWarn bij iemand thuis, op kantoor of in een café", zegt Ian Williams, mede-oprichter van WilliamsWarn, die erop wijst dat de bierindustrie wereldwijd zo'n 230 miljard euro omzet. "WilliamsWarn geeft mensen de vrijheid om te experimenteren en hun eigen klassiekers te creëren."

Wereldwijde uitbreiding

WilliamsWarn wordt sinds deze week verkocht in Nieuw-Zeeland. Later volgt uitbreiding naar de rest van de wereld. Williams: "We praten al met partijen in Qatar, Dubai en expats die wonen in landen waar het bier te duur is om te kopen. Zij zijn erg enthousiast over de mogelijkheid om bier te brouwen in hun eigen huis. "

WilliamsWarn werd ontwikkeld met behulp van subsidie van het Nieuw-Zeelandse ministerie van Wetenschap en Innovatie.

Zie video: http://vimeo.com/williamswarn/the-williamswarn-personal-brewery

Bron: NUzakeljk, met dank aan Jan van Pelt

ETEN MET BIER

Onlangs heb ik (Wiebe van Terwisga) samen met enkele andere Roerstok-leden (Noud van Kempen, Karel van Bladel en Fon de Laat) en onze vrouwen een bierproeverij georganiseerd waarbij we (Fon en ik) een 7-tal gerechten hadden gemaakt waarin hetzelfde bier was verwerkt als dat erbij werd geserveerd. Bijgaand de recepten.

Gerecht 1:

Gerecht 1 was het enige recept zonder bier, een vispannetje van Fon.

(Noot van de redactie: Een heerlijke vissoep met bier kun je maken met b.v. witbier of Hoegaarden Grand Cru)

Gerecht 2:

Spiesjes met Fryske Tripel

Ingrediënten: 0,25 liter Frsyke Tripel, 300 à 400 g bloem, 5 kipfilets, peper en zout, 2 appelen, 8 houten satéstokjes

T.b.v. garnering:    Sla, tartaarsaus

Van bloem en bier, peper en zout een frituurbeslag maken en over 2 kommen verdelen. De kipfilets evenals de appels in blokjes van 3 bij 3 cm snijden. Deze blokjes door het frituurbeslag halen. Op de houten satéstokjes prikt men afwisselend een blokje kip en een blokje appel. Bakken in het frituurvet. Opdienen met tartaarsaus.

Voorbereiden:        Geheel

Sur le moment:       Frituren

Gerecht 3:

Baklever met bruine saus van Grand Prestige

Ingrediënten: 8 plakken baklever, 150 gram aan blokjes gesneden courgettes, 150 gram aan blokjes gesneden aubergines, 100 gram kastanjechampignons, 2 dl pot Mango-chutney (zoet), 150 gram aan blokjes gesneden ontbijtkoek, 3 eetlepels bruine suiker, 100 gram cashewnoten, 2×80 gram boter (1x voor bakken baklever en 1x voor het aanzetten van de groenten), 30 cl Grand Prestige, zout en peper, ciabatta brood

T.b.v. garnering: Sla

Doe in een pan de inhoud van het flesje Grand Prestige en breng dit op een laag vuur aan de kook. Voeg aan het bier de ontbijtkoek toe en laat de koek onder voortdurend roeren oplossen in het bier. Voeg de mango-chutney en de bruine suiker toe.

Bak in een grote koekenpan de blokjes courgettes, aubergines en kastanje champignons, niet te hard aanbakken(voor aanbranden). Doe in een grote pan de groenten en de bruine saus en maak dit op smaak met zout en peper naar eigen wens en houd dit warm op een laag vuur. Bak de plakken baklever aan weerszijden bruin en gaar. Giet de saus met de groenten over de plakken baklever en bestrooi dit met de cashewnoten. Serveer hierbij de gesneden Ciabatta brood met een koel glas Grand Prestige Bier.

Voorbereiden:        Saus

Sur le moment:       Saus opwarmen en lever bakken

Gerecht 4:

Pasteitjes met kalfsragoût en Laureaat

Ingrediënten: 8 pasteibakjes, 500 gr mager kalfsvlees, 200 gr champignons, 4 stengels bleekselderij, 4 eetl zonnebloemolie, 3 dl Laureaat bier, 1 dl kalfs- of kippenbouillon, 4 eetl allesbinder, 2 eetl fijngehakt bieslook, zout, versgemalen peper.

T.b.v. garnering: Sla, Komkommer, Mosterd dressing

Snijd het kalfsvlees in blokjes. Verhit de olie in een braadpan en braad de blokjes vlees hierin aan. Zet het vuur laag, doe er de fijngesneden stengels bleekselderij, de bouillon en de helft van het bier bij en laat dit 1½ uur stoven. Voeg er een kwartier voor het einde van de stooftijd de fijngesneden champignons en de rest van het bier aan toe en breng op smaak met peper en zout. Roer tenslotte de allesbinder door het stoofvocht tot ragoûtdikte is ontstaan en houd de ragoût warm. Verwarm intussen de pasteibakjes in een op 160°C voorverwarmde oven. Vul de warme pasteibakjes met de ragoût en garneer met het fijngehakte bieslook. Serveer er ijsbergsla, plakjes komkommer en radijs en een milde mosterddressing bij. Drink er een gekoeld glas Laureaat bier bij.

Voorbereiden:        Saus

Sur le moment:       Saus opwarmen, Pasteitjes opwarmen

Gerecht 5:

Bierbostelbrood

Ingrediënten: 350 gram bloem, 150 gram bostel, 2 mespuntjes zout, 1 zakje broodgist, 1 zakje bakpoeder, 1 flesje bier (20cl)

Alle ingrediënten in een kom doen en kneden totdat het deeg een samenhangende bal vormt. Deeg op een bakplaat doen, mooie vorm van maken. Bovenkant afstrijken met water. 45 Minuten in de oven op 180°C.

Bierbostelbrood met Port Salut en Blonde Hoogvlieger

Ingrediënten: 4 dunne plakken bostelbrood, 1 el mild curry paste, 150 gram Port Salut, 1 zakje groene sla, boter, olijfolie, 150 ml Blonde Hoogvlieger, 2 rijpe rode peren, 55 gr rozijnen, 1 grote rode ui, zwarte peper

T.b.v. garnering:    Sla

Maak de ui schoon en snij in ringen. Schil de peren en snijd ze over de lengte in dikke plakken. Verhit 15 gr boter en een eetlepel olijfolie in een grote pan. Voeg de ui toe, doe de deksel op de pan en laat 5 min. zachtjes koken totdat ze zacht zijn en beginnen te bruinen. Zet het vuur wat hoger, voeg de curry paste toe en bak deze 1 min. mee. Voeg de peren, de rozijnen en het bier toe en laat het geheel 10 min. sudderen totdat de peren zacht zijn en er een dikke saus is ontstaan. Verwarm de oven voor en rooster het brood lichtjes aan beide kanten. Bedek ze ieder met twee dikke plakken Port Salut. Beetje peper erover, en de kaas even laten smelten in de oven.

Serveer het brood op een bedje van groene sla en schep de saus er overheen.

Voorbereiden:        Bostelbrood en saus

Sur le moment:       Brood lichtjes roosteren, met kaas laten smelten in oven, saus opwarmen

Gerecht 6:

Paté met pruimencompote en Hefeweizen

Ingrediënten: 8 plakken grove (wild)paté, 500 gr pruimen, 1 kaneelstokje, 4 dl Hefeweizen Bier, 2 eetl geleisuiker , 2 theel aardappelmeel, ½ theel pimentpoeder

T.b.v. garnering: Sla

Breng de Hefeweizen met appelsap, kaneelstokje en pimentpoeder aan de kook. Laat op laag vuur minstens een half uur trekken. Zeef het mengsel boven een andere pan. Zet het terug op het vuur en roer er de geleisuiker door. Roer het aardappelmeel met 1 eetlepel water tot een glad papje. Voeg het papje al roerende aan het sap toe.
Was de pruimen, haal de pitten eruit en snijd de vruchten in vieren. Leg ze in het sap en laat het afkoelen. Verdeel de sla over 4 borden. Leg de paté erop. Schep er een beetje compote over en geef de rest er apart bij.

Voorbereiden:        Geheel

Gerecht 7:

Gemarineerde druiven op gebakken camembert en Quadrupel Bier

Ingrediënten: 250 ml Quadrupel Bier, 100 g suiker, 500 g pitloze witte druiven, 1 camembert

T.b.v. garnering: Sla

(1 dag of 1 week van tevoren) Breng bet bier met de suiker al roerend aan de kook, zodat de suiker oplost. Kook de siroop ± 5 min. Was de druiven, dep ze droog en pluk ze. Prik ze met een naald rondom in. Leg ze in een pot en schenk de biersiroop erop. Draai het deksel op de pot en laat de druiven minstens 1 nacht, maar liever 1 week, marineren.
Bereiden: Verwarm de oven voor op 200°C. Leg de camembert in een ovenschaaltje. Bak de camembert in ± 10-12 min. tot deze warm is (en van binnen gesmolten). Serveer de kaas heel of snij de warme camembert in 4 of 6 punten en leg de stukken zo snel mogelijk op een bord. Schep de druiven in Quadrupel siroop op de warme kaas(punten) en serveer direct

Voorbereiden:        Druiven in Marinade

Sur le moment:       Kaas laten smelten in oven, saus opscheppen

Met vriendelijke groet,

Wiebe van Terwisga

Lekkere bierrecepten

Bier is een hoofdingrediënt van de klassieke Vlaamse keuken, maar de moderne culinaire eisen vragen ook een andere benadering. De meer dan vijfhonderd bieren die we vandaag ter beschikking hebben bieden volop culinaire kansen en ook het huwelijk van bier en kaas kreeg een nieuw elan.

De volkse bierkeuken vindt haar oorsprong in de Middeleeuwen. Net dankzij de veelzijdigheid van het Vlaamse gerstenat werd de oude Vlaamse keuken een unieke Europese culinaire traditie met uiteenlopende smaken, van zoet naar zuur tot bitter. Door het vervagen van de culinaire grenzen en de invloeden van buiten uit, verwaarloosde de Vlaming de bierkeuken.

Vandaag kunnen we de glazen vullen met ruim vijfhonderd verschillende bieren, maar er wordt nog slechts sporadisch met bier gekokkereld. Wat er aan biergerechten op de borden verschijnt, zijn vooral rustieke, regionale bereidingen uit het stoof- en sudderrepertoire van grootmoeder.

Veel proeven

Om op een moderne manier met bier te koken moet je anders te werk gaan. In de hedendaagse keuken komen de ingrediënten op voor hun eigen smaak. Daarom zijn de kooktijden kort en is een smaakversmelting, zoals bij de complexe stoofpotten van grootmoeder, uit den boze.

Toch zijn er mogelijkheden genoeg om bier in de hedendaagse keuken te gebruiken. Een scheutje bier dat aan het eind van een bereiding wordt toegevoegd, kan een modern gerecht karakter en meerwaarde bezorgen. Bier is dan niet de ruggengraat van een bereiding maar een smaakgever of parfum van een luchtige saus, bijvoorbeeld een vinaigrette. De moderne kok die kookt met bier is verplicht om veel te proeven, om zo tot een evenwichtig geheel te komen. De smaak van het bier mag nimmer overheersen.

Koken met bier is niet eenvoudig, want verwarmd bier smaakt meestal anders dan koud bier. Er zijn bieren die na verwarming zelfs bitter of mierzoet worden of zure bieren die na verwarming plots brak smaken. Met bier valt niet alleen te koken, je kunt er ook mee marineren, want net als bij citroensap bevordert de zuurheidsgraad van bier de malsheid van vlees en geeft het een fris accent aan vis.

Logische liaison

Het rijke palet van Belgische bieren en Belgische kazen biedt tal van mogelijkheden tot bijzondere combinaties. Het huwelijk van kaas en bier begint in alle eenvoud bij een met zorg gerijpte kaas, geserveerd bij een met zorg gekozen en met vakkennis uitgeschonken glas bier.

Wil men verder gaan, dan zijn er tal van smakelijke bereidingen met kaas die zich aan tafel goed voelen naast een glas bier van dezelfde soort. De abdijpaters gaven het voorbeeld door bewust zelf gebrouwen trappistenbieren en abdijbieren te combineren met kaas. De rijke en complexe smaak van deze bieren vormde dankzij het hogere alcoholgehalte een evenwichtige tegenpool voor de vetrijke, romige kaas die zij maakten.

In restaurants en thuis wordt kaas meestal gecombineerd met rode wijn. Ten onrechte, want het strak-zurige karakter van rode wijn gaat minder goed dan dat van bier bij de romige smaak en filmende textuur van kaas. Bovendien is de combinatie van bier en kaas digestief verstandiger dan deze van kaas en wijn.

Welk bier met welke kaas?

We geven hierna een aantal mooie combinaties mee.

Bieren van lage gisting en witbieren gaan het best samen met harde kazen en pittige kazen zoals Brusselse kaas of hervekaas.

Verse kaas (platte kaas of mandjeskaas) en kruidenkaas combineert u het best met een bier van spontane gisting, zoals geuze.

Zachte en romige kazen (zoals abdijkazen) gaan - zoals de paters ons voordeden - goed samen met ronde trappist en abdijbieren. Maredsous, met zijn getaande, diepbruine bourgognekleur, heeft een boeket van karamel en fruittoetsen. St. Feuillien Triple heeft een zachte amberkleur en kruidige hoparoma's met fruit. Beide bieren passen bij de lichte, zachte smaak van Passendale, de fijne Bouquet des Moines en de romige Brugse Blomme.

Meer pittige abdijbieren, zoals Rode Chimay met de abrikoosachtige fruitgeur, passen bij de volle pittige smaak van Père Joseph en romige textuur en de fruitige hopsmaak van de halfharde trappistenkaas Chimay à la Bière. De complexe smaak van Westmalle Tripel met fruit en aangename bitterheid, een ietwat wrang houtachtig aroma en een licht bittere specerijensmaak (dankzij koriander en gedroogde sinaasappel) gaat goed bij de volle, pikante en sterke smaak van Oud-Brugge kaas en de pikante, pittige smaak van Wynendaele.

Schimmelkazen en blauwe kazen smaken het best met zoete en fijn-zure bieren. De unieke, rijke smaak van een glas Keizer Karel past bij de pittige, bitterzoete balans van de blauwschimmelkaas Pas de Bleu.

Rijpe en geraffineerde kazen (hetzij harde, hetzij zachte kaas) verkiezen het gezelschap van een bier van hoge gisting, eerder dan een bier van lage gisting (pils).

De combinatiemogelijkheden in gerechten zijn oneindig: terrine van Brusselse kaas met peperkoek en kriek-lambiek-azijn, taartje van Brusselse kaas en kriek, Brusselse beignets met lambiek en Brusselse kaas, gratin van ham, selder en champignons met Passendale kaas en Passendale bier, sorbet van geuze met verse kaas, kaasfondue met Saisonbier in plaats van witte wijn, varkenshaasje met trappistenkaas en Westmalle Dubbel of crème brûlée van Epoisses met venkel- en Duvelsorbet.

Bron: http://knackweekend.rnews.be/nl/life-and-style/

KOKEN MET BIER

Kaasboterhammen met Grolsch Meibok (4 pers)

125 gram kaas naar smaak, ½ flesje Grolsch Meibok, 4 sneetjes boerenbrood, 50 gram boter, versgemalen peper

Brood in boter licht bakken of roosteren. Verwarm de meibok en voeg de kaas in stukjes bij en blijf roeren tot kaas is gesmolten. Verdeel de volledig gesmolten kaas met een lepel over de warme sneden brood. Voeg peper toe naar smaak en gratineer de boterhammen nog even in de oven of onder de grill. Eventueel garneren met wat paprikapoeder.